Poza narodami rzek, mamy także narody łączników międzymorskich. Białoruś to kraj Prypeci, czyli głównego łącznika Morza Czarnego z Bałtyckim, między zlewniami Dniepru a Niemna i Wisły. Wobec istnienia rosyjskiego Kaliningradu, Białoruś jest naturalnym łącznikiem przede wszystkim dorzecza Dniepru z Wisłą. Czechy to łącznik zlewni Bałtyku z Morzem Północnym. Czechy to główny łącznik Europy Środkowej z Zachodnią. Słowenia, która łączy zlewnię bałkańską z italską jest analogicznym łącznikiem na południu Europy. Słowacja to kraj Wagu, czyli łącznika Dunaju z polską zlewnią Bałtyku. Bułgaria to kraj rzeki Iskar, czyli łącznika zlewni Morza Czarnego z Egejskim. Serbia to kraj Morawy, czyli łącznika czarnomorskiego ze zlewnią egejską i adriatycką. 

Najbardziej oryginalnym geopolitycznie narodem słowiańskim są Węgrzy, czyli kraj Kotliny Panońskiej, czyli żyznego serca Dunaju. Węgry są łącznikiem tyle że nie rzecznym, lecz górskim: alpejsko-karpackim. Węgry to kraj Balatonu, czyli największego jeziora Europy Środkowej.

Najbardziej niespokojny region bałkański związany jest newralgicznym rozbiciem rzecznym. Rzeka Sawa oddziela Europę Zachodnią od Południowej. Słowenia, Chorwacja, Bośnia, Hercegowina, Czarnogóra i  Serbia to rozbity naród Sawy, który w przeszłości występował jako Iliria a współcześnie - Jugosławia.

Dorzecze Sawy

W sensie geopolitycznym Macedonia to odrębny naród — rzeki Wardar.

Warto tutaj dodać, że rzeki tworzą narody przez to, że je użytkują, nie przez to, że je oglądają.

Dekada Gruewskiego

Macedonia to kraj z wyrazistą prozachodnią tendencją: od lat ubiegają się o członkostwo w UE i NATO. Zarazem jest to jedyny kraj, którego akcesja do tych wspólnot zachodnich jest blokowana z przyczyn tak pozornie banalnej jak nazwa kraju.

Od 10 już lat Macedonią rządzi prawicowa WMRO-DPMNE (Wewnętrzna Macedońska Organizacja Rewolucyjna — Demokratyczna Partia Macedońskiej Jedności Narodowej), samodzielnie lub z partiami mniejszości albańskich. Pierwszy rząd Gruewskiego z 2006 w większości sformowany został ze specjalistów nienależących do partii. Położyli też duży nacisk na pozyskanie dla zarządzania państwem Macedończyków z doświadczeniem w międzynarodowych korporacjach, których ściągnęli z całego świata, oferując im kluczowe pozycje (jedna trzecia ministerstw była obsadzona takimi ludźmi; dziś tę taktykę powiela gabinet Trumpa). O ile rabunkowa transformacja macedońska pozbawiła pracy 200 tys., ludzi,  o tyle dekada Gruewskiego stworzyła 170 tys. nowych miejsc pracy (powiększając liczbę pracujących z 560 tys. do 730 tys.). Mówiąc inaczej, Gruewski zwiększył liczbę pracujących w kraju o 30% (dla porównania z Tuskiem: w okresie 2007-2015 liczba pracujących w Polsce zwiększyła się z 13,7 mln do 16,2 mln, czyli wzrosła o 18%).

Porta Macedonia — sztandarowy element Antykwizacji

Sztandarowym projektem rządu Gruewskiego jest tzw. Antikvizacija, czyli rozwijanie starożytnej tożsamości. W ramach tego projektu gruntownie zmieniono wygląd miasta stawiając i przebudowując liczne budynki w stylu antycznym, wybudowano także szereg pomników, m.in. Aleksandra Macedońskiego, Justyniana itd.

Agencja Komunikacji Elektronicznej i Muzeum Archeologiczne w Skopje

Liderem WMRO-DPMNE od 2006 jest Mikołaj Gruewski, który przyniósł rządy młodych technokratów (głównie roczniki 70.). W 2008 wprowadzili oni podobny program do polskiego 500+, tyle że dotyczący 3 i kolejnych dzieci, na które państwo płaci 120 euro miesięcznie przez 15 lat. Po kilku latach jego obowiązywania można chyba powiedzieć, że nie zrewolucjonizował on demografii, jakkolwiek zatrzymany został wielodekadowy trend obniżania dzietności. Obecny współczynnik dzietności w Macedonii kształtuje się na poziomie 1,62, tyle że przyrost dotyczy ludności albańskiej, zaś ludność macedońska wciąż ma ujemne wskaźniki demograficzne. Czy tak samo będzie i w Polsce? Być może głównym efektem programu będzie podniesienie poziomu życia i zaniżonych wobec Zachodu płac wedle kryterium prokreacyjnego. Pierwsze symptomy zdają się wskazywać, że objęcie programem nie 3. lecz 2. dziecka mogło dać zauważalny efekt demograficzny. 

Restylizacja

Po latach dobijania się do zachodnich struktur Macedończycy postanowili zagrać va banque, przekształcając kraj w oazę dla inwestorów. KMPG, jedna z firm tzw. wielkiej czwórki audytu finansowego (obok PwC, Ernst & Young i Deloitte), uznała w 2016 Macedonię za kluczowy kraj ma globalnej mapie inwestycyjnej. Z kolei Bank Światowy w raporcie Doing Business 2017 umieścił Macedonię na 10 miejscu na świecie i 5 w Europie, tuż za krajami skandynawskimi i Wielką Brytanią. Tym samym Macedonia pod względem łatwości prowadzenia działalności biznesowej została pierwszym krajem Europy Środkowej.

Kolorowa rewolucja 2012-2016

Od kilku lat Macedonia przeżywa kryzys polityczny podobny do polskiego. Choć media mianem kolorowej rewolucji określają jedynie wydarzenia roku 2016, to w rzeczywistości było to jedynie późne jej stadium. Pierwszy akt kolorowej rewolucji rozegrał się w grudniu 2012, kiedy opozycja postanowiła zablokować uchwalenie budżetu, rozpoczynając okupację parlamentu połączoną z rozróbami aktywistów przed parlamentem. Początkowo postanowili sparaliżować budżet składając do niego 1126 poprawek i domagając się obcięcia wydatków o 11%. Rząd zgodził się na obcięcie wydatków o 3 mln euro a nie 204 mln jak chciała opozycja. Macedonia jest jednym z najmniej zadłużonych państw Europy. W reakcji przeszli do paraliżu fizycznego. Zaczęli torpedować prace komisji, m.in. wyłączając mikrofon, okupując fotel przewodniczącego. Jednocześnie sprowadzili pod parlament tłumy agresywnych aktywistów, pod pretekstem zapobieżenia łamaniu konstytucji przez rząd. Chodziło o to, że marszałek sejmu przeniósł procedowanie nad budżetem bezpośrednio na obrady plenarne wobec sparaliżowania przez opozycję prac komisji. W trakcie obrad plenarnych opozycja zaatakowała fizycznie marszałka sejmu. Wobec niemożności procedowania w sali plenarnej marszałek przeniósł obrady do innej sali, gdzie budżet został uchwalony bez obecności posłów opozycji. Okupacja parlamentu trwała ok. dwa tygodnie.

Gruewski wygłosił w tv orędzie mówiąc, że była to pierwsza w Macedonii próba obalenia za pomocą przemocy instytucji państwa oraz rządu, który posiada demokratyczną legitymację władzy. Nie potrafię zrozumieć, dlaczego media w Polsce nie pokazywały tego, co działo się w Macedonii — wówczas nie mielibyśmy wątpliwości, że szopka bożonarodzeniowa, którą nam zafundowała opozycja od 16 grudnia to była w istocie próba puczu, pisana według tych samych metod i celów, co w Macedonii (preteksty były nieco odmienne, ale w gruncie rzeczy nieistotne dla protestujących, istotna były jedynie taktyka i metody). Być może zresztą polskie władze są w pełni świadome sytuacji w Macedonii, można bowiem odnieść wrażenie, że nie tylko pewne rzeczy macedońskie są powielane w Polsce, ale i poprawiane, tak jakby Macedonia była poligonem doświadczalnym dla Polski. Być może łączy nas coś więcej niż tylko nazwiska (owe -ski)...

Od 24 grudnia opozycja zaczęła organizować protesty w głównych miastach Macedonii, grożąc bojkotem planowanych ma wiosnę wyborów samorządowych, jeśli rząd nie spełni żądań: a) natychmiastowa dymisja ministra sprawiedliwości, spraw wewnętrznych i finansów oraz szefa publicznego radia i tv, b) przeprowadzenie wraz z wyborami samorządowymi przedterminowych wyborów parlamentarnych, c) wybory ma przeprowadzić rząd techniczny powołany przez wszystkie partie, d) wybory mają być przeprowadzone w obecności międzynarodowych obserwatorów. Rząd zgodził się na międzynarodowych obserwatorów, lecz odrzucił skrócenie kadencji sejmu. Ówczesnym liderem opozycji był Branko Crwenkovski, który straszył, że jeśli pozwoli się rządowi dalej rządzić, to „zawiesi konstytucję i zamorduje demokrację w Macedonii na naszych oczach".

Crwenkovski to były prezydent Macedonii, który objął stanowisko głowy państwa w wyniku przedterminowych wyborów, po tym, jak w katastrofie lotniczej zginął prezydent Borys Trajkowski. Katastrofa wydarzyła 26 lutego 2004 w Hercegowinie, w dniu w którym miało dojść do oficjalnego zainicjowania starań Macedonii o przyjęcie do UE. Przyczyna katastrofy nie została ustalona. Gruewskiemu też się psują samoloty. Wywodzący się z partii Gruewskiego Trajkowski był tym, który zbliżył Macedonię do Zachodu, a przede wszystkim doprowadził do kompromisu z albańskimi uchodźcami z Kosowa dzięki czemu zapobiegł kolejnej wojnie na Bałkanach. W przeciwieństwie do niego Crwenkovski organizując próbę puczu sparaliżował drogę Macedonii do UE: w 2012 UE uznała, że Macedonia osiągnęła zadowalający kompromis z Grecją, by mogła przystąpić do Unii, 11 grudnia Rada UE ogłosiła, że negocjacje akcesyjne rozpoczną się w drugim kwartale 2013 — kilka dni później wybuchł pucz, który zahamował ten proces.

Mimo tego pucz nie osiągnął swojego głównego celu: nie obalono Gruewskiego - wobec tego stała się rzecz spektakularna: Crwenkovski został pozbawiony przywództwa w partii, którą prowadził od 22 lat. Na jego następcę wyznaczono młodego wilczka Zorana Zaeva, który miał poprowadzić do drugiego puczu. Tuż po wyborach parlamentarnych z 2014, w których Gruewski z albańskim koalicjantem zdobyli większość konstytucyjną, Zaev ogłosił, że zostały one sfałszowane, rozpoczynając drugi pełzający zamach. Socjaldemokratyczna opozycja rozpoczęła bojkot parlamentu ogłaszając, że wybory zostały sfałszowane — pomimo że brali w nich udział liczni zagraniczni i krajowi obserwatorzy. O ile jednak duże zwycięstwo PiS czy Trumpa, wbrew sondażom, mogło zaskakiwać, o tyle zwycięstwo Gruewskiego było całkowicie oczekiwane, skoro rządził on już od 2006 roku, wygrywając kolejne wybory. Kraj zaś pod jego rządami rozwijał się.

See comments (23)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Private site  Number of texts in service: 952  Show other texts of this author  Number of translations: 5  Show translations of this author  Newest author's article: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto