Poza tym zjawisko lepszej odporności na zjadliwość określonej bakterii dotyczy pewnej części ludności a nie wszystkich mieszkańców. Dzisiejsza Polska jest krajem dość jednorodnym etnicznie, wskutek załamania dawnej Rzeczypospolitej oraz następujących po tym tragedii. Dawna Polska obficie przyciągała obcokrajowców: w Rzeczypospolitej mieliśmy duże mniejszości Niemców, Żydów, Holendrów, Szkotów czy Wołochów (Bałkany), którzy nie zawsze zresztą byli mniejszościami, ale i na niejednym obszarze stanowili ludność dominującą. Proces przyciągania obcokrajowców trwał przez calutki okres istnienia Rzeczypospolitej.

Ad. b. Większa odporność genetyczna na określony zarazek nie oznacza większej odporności na epidemie, a może nawet ją zmniejszać.

Modelowym przykładem jest tutaj Lombardia: w okresie Czarnej Śmierci była zieloną wyspą (ponieważ nie jest łatwo wyjaśnić to innymi czynnikami, istnieje prawdopodobieństwo, że także mogło to mieć podłoże genetyczne), dziś natomiast okazała się wyjątkowo nieodporna na koronawirusa.

Organizmy, które przystosują się do jednego zarazku, mogą jednocześnie osłabić się wobec innego.

Przykładowo, ok. 400 mln ludzi żyjących głównie w regionach endemicznych dla malarii, wykształciło korzystną odpornościowo mutację genu G6PD. Obecnie okazuje się, że mutacja, która służy przeciwko malarii, może osłabiać szanse w starciu z COVID-19. W Polsce taką mutację posiada ok. 0,1% ludności. We Włoszech — ponad dziesięciokrotnie więcej, w Iranie — ok. 7% ludności. To w jakiejś mierze może wyjaśniać, dlaczego rządzony twardą ręką i niezbyt otwarty na świat Iran stał się światowym epicentrum pandemii.

Charakterystyczna dla Europejczyków mutacja genu CFTR, która korzystna była dla cholery czy duru brzusznego, obecnie prowadzi do plagi mukowiscydozy, zwłaszcza w Europie Północnej.

Płyną z tego dwa wnioski:

1) nie mamy żadnych przesłanek, by sądzić, że jesteśmy bardziej odporni na inne zarazki,

2) nie należy pokładać przesadnej nadziei w tzw. odporności stadnej. Jest coś takiego, jak przystosowanie się do określonych chorób, tyle że nie jest to tożsame z ogólną poprawą bilansu zdrowotnego. Z cywilizacyjnego punktu widzenia dobrze jest co pewien czas resetować imperia i kultury, lecz z naszego punktu widzenia najlepiej pokładać nadzieję w rozwijaniu leków i terapii na coraz to nowe zagrożenia. Nie ma chorób nieuleczalnych, są jedynie choroby nierozpracowane.

Nie pokładałbym jednak nadziei na leczenie chorób za pomocą ingerencji w nasz genom: poprawiając nasz kod wobec znanego wirusa, możemy pogorszyć wobec wirusa aktualnie nieznanego. Ujmując to w języku informatyki: sensowniej jest systematycznie aktualizować programy antywirusowe niż walczyć z wirusem instalacją nowego systemu.

Bałtycka mutacja CCR5

O ile nie możemy wskazać jakie konkretnie cechy genetyczne mogły stać za naszą mniejszą podatnością na Czarną Śmierć, o tyle możemy stwierdzić, że dziś jesteśmy premiowani genetycznie w najgłośniejszej epidemii ostatnich dekad: AIDS. Jak wykazały liczne badania, mutacja Delta 32 w genie CCR5 (deaktywacja) powoduje, że wirus HIV nie jest w stanie wniknąć do komórki. Mutacja ta jest nieobecna wśród ludności afrykańskiej, którą AIDS dziesiątkuje, lecz jest dość częsta na północy Europy, w kręgu krajów bałtyckich. Polska należy do kilku krajów świata, które mają największy odsetek ludności odpornej genetycznie na AIDS (ok. 11%, w niektórych częściach kraju nawet 14%). ^{[ 15 ]} Jak wykazały badania, mutacja Delta 32 powstała ok. 3 tys. lat temu w regionie bałtyckim, pod wpływem ospy. ^{[ 16 ]}

Współczesna mapa częstości występowania mutacji Delta32 w CCR5, źródło: The evolutionary history of the CCR5-D32 HIV-resistance mutation, Alison P. Galvani, John Novembre, Microbes and Infection 7/2005.

Pandemia ospy związana jest ze zmierzchem cesarstwa zachodniorzymskiego. Miała ona miejsce w czasie wojen markomańskich, czyli wojen Rzymu ze Suevami i Sarmatami. Nigdy wcześniej i nigdy później Cesarstwo Rzymskie nie podeszło tak blisko dzisiejszej Polski: legiony walczyły na ziemiach dzisiejszych Czech i Słowacji (Trenczyn). Rzym był wówczas o krok od opanowania całości Szlaku Bursztynowego, aż po Bałtyk. Przeszkodziła w tym pandemia, zwana dziś Plagą Antoninów (165-180), która pochłonęła życie 5 mln osób. Pandemia ta wyznaczyła początek końca cesarstwa zachodniorzymskiego, zaś przyniesiona przez nią rewolucja mentalna doprowadziła do błyskawicznego sukcesu chrześcijaństwa. ^{[ 17 ]}

Azjatów tak uwodzi bałtycka mutacja, że chcieliby za pomocą edytowania genów wyłączać gen CCR5. Pierwszym na świecie przypadkiem modyfikacji genetycznej człowieka było właśnie naśladowanie tej mutacji. W 2018 za pomocą techniki CRISPR/Cas9 chiński naukowiec wyłączył ów gen bliźniaczkom na etapie embrionalnym.

Problem jednak w tym, że przekonanie o uniwersalnie cudownych modyfikacjach genetycznych to czysta wiara nieoparta na mocnych fundamentach.

Amerykańscy naukowcy opublikowali badania, które wskazują, że mutacja CCR5 może się wiązać z cięższym przebiegiem grypy i większym ryzykiem zgonu. Czy bliźniaczki będą szczęśliwe, że nie zarażą się wprawdzie HIV, lecz za to mają wyższą szansę zgonu na grypę? W efekcie chiński sąd skazał naukowca na trzy lata więzienia.

W tym samym czasie w Anglii zrealizowano mniej kontrowersyjny sposób wykorzystania owej mutacji: nosiciel HIV dostał przeszczep komórek macierzystych od nosiciela CCR5 Delta32. W efekcie HIV ustąpił.

Dziś może się jednak okazać, że nasza mutacja jest także przydatna w pandemii koronawirusa. Wstępne dane pokazują, że leki przeciwko HIV (tudzież przeciwko rakowi piersi) mogą okazać się skuteczne także dla leczenia cięższych przypadku choroby koronawirusowej. W USA jeden z takich leków dopuszczony został do drugiej fazy testów. Jest on tzw. antagonistą CCR5, deaktywuje ten gen.

See other sites: Dlaczego Czarna Śmierć oszczędziła Polskę

Comment on this article..   See comments (23)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Private site  Number of texts in service: 952  Show other texts of this author  Number of translations: 5  Show translations of this author  Newest author's article: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto