Chiny — rodzina, kobieta i seks

W Chinach przedkonfucjańskich istniał wolny wybór współmałżonka oparty na uczuciu, co zgoła niespotykane w dawnej historii. Kobiety miały wysoką pozycję społeczną, a poligamia istniała wśród arystokracji.

Model rodziny chińskiej zmienił się wraz z reformatorem religijnym Konfucjuszem (551-479 p.n.e.), który konstruując swój system religijny o charakterze utylitarystycznym, a przez to w znacznej mierze racjonalny i zrównoważony, ujawnił jednak swój antyfeminizm i głosił niższość kobiety względem mężczyzny. Opowiadając się za panowaniem nad emocjami, zdegradował znaczenie czynnika miłości w kojarzeniu się w pary i budowaniu rodzin. Kobieta, która stała się żoną, winna odtąd mieć przed oczyma najważniejszy sens swego życia, czyli rodzenie dzieci i służenie mężowi. Pomimo, iż jednym z obowiązków kobiety powinna być całkowita dyspozycyjność wobec potrzeb seksualnych męża, ten jednak mógł w razie potrzeby korzystać z usług prostytutek, a także posiadać konkubiny. Żona powinna poskromić ewentualną zazdrość i oczywiście dochowywać wierności mężowi.

Znacznie mniejsze restrykcje w sferze seksualnej wytyczała inna religia chińska — taoizm (od III w. n.e.), która także kobiecie przyznała prawo osiągania rozkoszy. Przypisując stosunkom seksualnym mistyczne znaczenie, niezwykle je dowartościowywała.

Poligamia u Skandynawów

W społeczności Wikingów kobieta była w znacznym stopniu równouprawniona z mężczyzną, czyli, by użyć współczesnej frazeologii, postępy emancypacji były znaczne (oczywiście nie znaczyło to wcale, że przemieszany był typowy ówcześnie podział ról, przypisujący kobiecie gospodarstwo domowe). Pełnoletnia dziewczyna (15 lat) miała również głos w sprawie wyboru małżonka. Istniała także poligamia (poligynia i faktyczny lewirat). Uważany za pierwszego historycznego króla Norwegii, Harald I Pięknowłosy (ok. 855 — ok. 933), miał dziewięć żon.

Poligamia w islamie

Jak już wspomniano, muzułmanin może zaślubić do czterech kobiet. Źródłem tego jest następujący fragment Koranu: "Jeżeliś lękał się być niesprawiedliwym dla sierot; lękaj się być niesłusznym względem niewiast twoich, i nie miej więcej nad dwie, trzy, lub cztery żony, wybieraj takie jakie się tobie podobały. Jeżeli ich uczciwie utrzymywać nie możesz, poprzestań na jednej tylko." (Surah an-Nisa', 4:3) ^{[ 10 ]}. Inna sura sugeruje: "Nie będziecie mogli pomimo usiłowań waszych, podzielić zarówno miłość między wasze żony, ale na żadną stronę nie przeważajcie szali" (Surah an-Nisa', 4:127). Mohamet, podobnie jak król Harald, pozostawił po sobie dziewięć wdów. Świątobliwi muzułmanie usprawiedliwiają jego nadliczbowe żony tym, iż za to miał więcej się modlić i pościć, z oburzeniem odrzucają częste uwagi badaczy, iż ich Prorok był istotą nadprzeciętnie zmysłową. Jak pisze jeden z nich: "Kiedy zna się ascetyczny temperament Proroka (SAAŁ) ma się prawo być przekonanym, że małżeństwa, które zawarł już po pięć­dziesiątym roku życia miały znaczenie wymowniejsze, niż to, które dopuszczają umysły złośliwe."

Poligamia wymaga obopólnej zgody, a kobieta wychodząc za mąż, jeśli sobie tego życzy, może zastrzec w kontrakcie, że mąż nie może wziąć drugiej żony.

W pewnym sensie trafnie jednak bronią swej poligamii: "islam nie zmusza mężczyzn do życia według reguł, których nie będą w stanie przestrzegać. Islam nie przyznaje naturze ludzkiej więcej cnót niż ona posiada. Zamiast narzucać teoretyczną monogamię, która kryje często cudzołóstwo, prawo islamskie dopuszcza poliga­mię, ograniczając ją jednoczenie i zamykając w pewnych ramach. Trzeba naprawdę 'mieć ile w głowie', aby krytykować poliga­mię, ponieważ uprawomocnia ona sytuację faktyczną, przyznając przy tym, że mężczyźni mogą mieć w cieniu i nielegalnie kilka przygód poza małżeńskich." Podobną opinię wyraził Billy Graham, chrześcijański kaznodzieja, który stwierdził: "Chrześcijaństwo nie umie iść na kompromis w kwestii poligamii. Jeżeli nie uczyni tego dzisiaj, przyniesie to mu tylko szkodę. Islam zezwala na poligamię jako rozwiązanie społecznych problemów, daje określoną dozę swobody naturze człowieka, określoną poprzez zwięzłe ramy prawne. Kraje chrześcijańskie robią z poligamii wielkie przedstawienie, lecz faktycznie ja praktykują. Któż nie wie, jak wielką rolę odgrywają w zachodnim społeczeństwie kochanki. Pod tym względem, Islam jest na wskroś uczciwą religią, zezwalającą muzułmanom w razie konieczności na ślub z drugą żoną, ściśle zabraniającą wszelkich potajemnych związków w celu opieki nad moralnością społeczeństwa." ^{[ 11 ]}

Poligamia występowała również nierzadko w starożytnym Egipcie. Dziś jest tam dozwolona na mocy prawa islamskiego. Jednakże jedynie w formie poligynii. Tymczasem, jak się okazuje, Egipcjanki potrafią i chcą czasami być wielozadaniowe (multitasking). W sierpniu 2001 r. aresztowano tam 32-letnią Sabah Abdel Kader, która była zaślubiona pięciu mężczyznom. Rok później, w czerwcu 2002 r., aresztowano w Kairze inną poliandryczkę — 36-letnią Amal Mustafa Ali, po tym jak zdziwiony małżonek, po trzech latach pożycia małżeńskiego z Amal, połapał się, iż jego oblubienica ma jeszcze drugiego męża, któremu dała dwójkę dzieci. Amal została aresztowana, lecz niestety nie wiem co się z nią stało...

Poligamia u mormonów

Mormoni to popularna sekta chrześcijańska z USA, założona w latach 30. XIX stulecia przez Josepha Smitha. Moralność mormońska jest niezwykle rygorystyczna (np. całkowity zakaz palenia tytoniu, picia alkoholu, czy uprawiania hazardu). W zamian dozwalali sobie wynagrodzić to w pożyciu małżeńskim, poprzez wielożeństwo. Fundator kościoła mormońskiego zgromadził wokół siebie 49 żon. Poligamię upoważnił wśród swych współwyznawców w roku 1843, czym wzbudził histeryczną reakcję innych chrześcijan. Doprowadzili oni do uwięzienia Smitha, a w rok później został zlinczowany. Nie doprowadziło to do zaniechania myśli o słuszności wielożeństwa wśród mormonów. Następca Smitha, Brigham Young , zebrał cała trzodę i udał się na poszukiwanie Ziemi Wybranej. Odnalazł ją w Utah, gdzie osiedlili się w roku 1847. Young pozostawił po swej śmierci mnogość wdów oraz mnóstwo dzieci. Jednak już kilkanaście lat później musieli ustąpić. Poligamia została zakazana przez Kongres USA w 1862 r., co po skardze mormońskiej Sąd Najwyższy podtrzymał w roku 1879. Nie tylko nękali ich nietolerancyjni monogamiści, ale i zaistniała potrzeba praktyczna: zamyślili zdobyć dla Utah status stanu, a wówczas prawo federalne o zakazie poligamii obowiązywałoby również i w Utah. Dlatego też w roku 1890 mormoni oficjalnie odstępują od poligamii. Decyzję tę nazwano Wielkim Przystosowaniem.

Wiadomo jednak, że nie zakończyło to praktyk poligamicznych wśród tej grupy religijnej. Sami przywódcy kościoła jeszcze przez 14 lat po Wielkim Przystosowaniu, najwyraźniej na mocy boskich przepisów intertemporalnych, pozostawali w stadnych związkach. Wśród szeregowych mormonów do dziś można spotkać rodziny poligamiczne, choć oficjalnie są one pod ekskomuniką władz kościelnych.

Według badań w Ameryce żyje ok. 30 tys. poligamicznych związków. Misjonarz katolicki, ks. Harelimana, przedstawiając poligamię w Rwandzie odmalował ją w najczarniejszych kolorach, jako nieustający zaródź zła i nienawiści, której towarzyszy żądza mordu pomiędzy wszystkimi "konkurencyjnymi" żonami i ich dziećmi. Jeśli jest to prawda, to inaczej wygląda to u dzisiejszych poligamistów mormońskich, przynajmniej wedle ich zgodnych zapewnień. Tamara, jedna z czterech żon R. Maudleseya, mówi: "Ludzie myślą, że uczestniczymy w jakiś orgiach i że spotykamy się w łóżku w piątkę. Każdy związek to oddzielna i całkowicie prywatna sprawa. Nic nie wiem o miłosnym życiu mojego męża z innymi żonami. One nie wiedzą nic o moim." ^{[ 12 ]} Rzeczywistość wygląda nieco mniej świetliście, zdarzają się też nadużycia.

W 2001 r. głośna stała się sprawa Toma Greena, który nazbyt odważnie opowiadał publicznie o urokach mormońskiej poligamii. Występował m.in. w mediach, oświadczając, że ma prawo do takiego stylu życia, bo wynika to z jego przekonań religijnych. Europejski Trybunał Praw Człowieka nie jest wyrozumiały dla takich argumentów (jak np. w sprawie rabina, który się poskarżył, że go dyskryminują z powodu wyznania, gdyż państwo każe mu ubijać zwierzęta wedle wymagań świeckich standardów sanitarnych, a on by chciał tak jak Jehowa nakazał), jednak Green mógł mieć pewne podstawy do optymizmu w tym względzie, gdyż nie dość, że od niemal pół wieku władze nie nękały ich za styl życia rodzinnego ^{[ 13 ]}, to ponadto w roku 1972 Sąd Najwyższy uznał, że zmuszanie amiszów, innej egzotycznej grupy religijnej USA, do posyłania dzieci do szkoły, czego sobie bardzo nie życzyli (edukacja jak wiadomo przyczynia się do grzechu bezbożności), narusza ich wolność wyznania. Jak dotąd władze udawały, że nie zauważają praktyk mormońskich, to jednak wobec takiej nonszalancji i lekceważenia prawa i obyczajów, pod sąd postawiono poligamistę. Wprawdzie mormoni nie rejestrują oficjalnie wszystkich żon, ograniczając się do faktycznego współżycia i związków sakramentalnych, jednak wedle prawa zwyczajowego stanu Utah, uznano jego konkubinaty za małżeństwa. Skazany został za poczwórną bigamię, co było nieco sztuczną konstrukcją oskarżenia, gdyż bigamia, zgodnie ze swą etymologią oznacza nie wielożeństwo, co faktycznie miało miejsce, lecz dwużeństwo. Poligamii jednak nie przewiduje kodeks karny stanu Utah. ^{[ 14 ]} Sąd skazał Greena na pięć lat więzienia. Został ponadto zobowiązany do zwrotu stanowi 75 tys. dolarów za bezprawnie pobrane zasiłki rodzinne (ma 29 dzieci). Greenowi postawiono także zarzut gwałtu na jednej z żon, którą poślubił, gdy miała 13 lat. Ta kwestia ma być przedmiotem odrębnego procesu (PAP, 25.08.2001). Jednak w świetle losu Proroka sekty, Green może poczytywać swój los w kontekście męczeńskim.

Poligamia w Biblii

Stary Testament

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Dzisiejsza poligamia u Mormonów Krótkie dzieje praw naturalnych

See comments (16)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Private site  Number of texts in service: 952  Show other texts of this author  Number of translations: 5  Show translations of this author  Newest author's article: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto