LISTY

Z TRUDEM OSIĄGNIĘTY KOMPROMIS

Po przyjęciu przez Sejm poprawki do ustawy antyaborcyjnej w prasie pojawiły się wyrazy potępienia dla burzycieli „z trudem osiągniętego kompromisu". Osobliwy to kompromis, osiągnięty ponad głowami zainteresowanych, mimo licznych głosów domagających się referendum w tej sprawie. Poniżej zamieszczamy fragmenty raportu Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny pokazujące, jak w rzeczywistości wyglądają możliwości korzystania przez kobiety z zachowanych dzięki temu kompromisowi uprawnień do przerywania ciąży w wyjątkowych wypadkach: w razie zagrożenia zdrowia i życia, jeśli ciąża jest wynikiem przestępstwa, jeśli lekarze stwierdzą ciężkie wady płodu.

Raport jest oparty na informacjach z Telefonu Zaufania dla Kobiet oraz z listów lub telefonów, jakie otrzymała Federacja w odpowiedzi na apel skierowany do kobiet, które doświadczyły już na sobie skutków tej ustawy. Sporo cennych informacji pochodzi od lekarzy, którzy odpowiedzieli na anonimową ankietę Federacji.

Najważniejszy wniosek wypływający z badań Federacji jest następujący: Ustawa jest znacznie bardziej restrykcyjna w praktyce niż na papierze. UTRUDNIENIA PRZY PRZERYWANIU CIĄŻY ZE WZGLĘDÓW MEDYCZNYCH. Kobieta napotyka na ogromne trudności przy uzyskiwaniu zaświadczeń zezwalających na legalne przerywanie ciąży. Wielu kobietom odmówiono wykonania zabiegu mimo istotnych wskazań medycznych.

Lekarze, zwłaszcza w małych ośrodkach, często obawiają się wypisywać skierowania na zabieg. Przytrafiło się to między innymi kobiecie, która urodziła pierwsze dziecko na wiosnę 1993 r. za pomocą cesarskiego cięcia, miła ciśnienie tętnicze 200 mm, a ponadto zmiany w nerkach. Zimą 1993/94 ponownie zaszła w ciążę. Lekarka obawiała się wypisać zaświadczenie, powiedziała: Wszystko ci wypiszę, ale tego jednego nie mogę. Inny lekarz napisał w ankiecie, że wypisywanie skierowań jest „źle widziane".

Czasem pokonawszy tę pierwszą przeszkodę kobieta napotyka na inne trudności. Za przykład może tu posłużyć przypadek kobiety niewidomej, mającej już dwoje dzieci, u której zachodziły ponadto wskazania medyczne i genetyczne do przerwania ciąży. Miała skierowanie na zabieg od dwóch lekarzy. Dyrektor warszawskiego szpitala, znany przeciwnik aborcji, w grubiański sposób odmówił jej wykonania zabiegu, mówiąc: trzeba było nie kłaść się mężowi do łóżka. Inny lekarz z tego samego szpitala badając kobietę powiedział, że wykonałby zabieg, gdyby to od niego zależało, ale nie może. Kobieta musiała w końcu zdecydować się na nielegalny zabieg, pożyczywszy pieniądze od organizacji kobiecych. Dyrektor ów dzwonił potem kilkakrotnie do lekarki rejonowej, która wypisała skierowanie niewidomej kobiecie, a także paru innym, oraz do kierowniczki przychodni i nalegał, aby więcej nie wypisywano podobnych zaświadczeń, bo w jego szpitalu aborcji się nie wykonuje.

Inna kobieta, 42-letnia, przez wiele lat leczyła się na bezpłodność i wreszcie zaszła w ciążę, w czasie której ujawniła się poważna choroba nerek, zagrażająca jej zdrowiu. Lekarz ze łódzkiego nie wypisał jej jednak skierowania na zabieg. Kobieta udała się w tym celu do Holandii, gdzie lekarz po zapoznaniu się z wynikami badań był niezwykle zaskoczony, że w Polsce odmówiono zabiegu. Cytat z listu kobiety z Błonia: Moja siostra w pierwszym miesiącu ciąży zachorowała na różyczkę. W szpitalu nie chcieli jej usunąć ciąży, ale prywatnie — tak. Za ile? Za 15 mln złotych. Nie było jej na to stać, więc ciążę musi donosić. Widzę ją wychudzoną, załamaną, bo jak można żyć dziewięć miesięcy z przekonaniem, że dziecko urodzi się z jakimś niedorozwojem.

POSTAWA LEKARZY. Należy zwrócić uwagę na znaczenie, jakie ma stosunek lekarzy oraz całych szpitali do kwestii aborcji. Pewien lekarz z Łodzi w odpowiedzi na ankietę Federacji przyznał, że lekarze pracujący w szpitalach „ideologicznych", tj. takich, gdzie dyrektor jest przeciwny aborcji, boją się często nawet samego tylko zbadania pacjentki. Dwa szpitale odmówiły zbadania pacjentki, u której były poważne wskazania do przerwania ciąży: odmowa dwóch szpitali dotyczyła pacjentki z nadwagą, po dwóch cesarskich cięciach, z dużym nadciśnieniem i z infekcją nerek, leczoną vibramycyną w okresie ciąży jeszcze nie rozpoznanej. Strach lekarzy przed wydaniem skierowania na aborcję oraz nieokreśloność wskazań medycznych do przerywania ciąży powodują, że kobiety, które mogłyby się o to ubiegać, jeśli tylko je na to stać, udają się do lekarza prywatnie. Tam zabieg jest wykonywany bez większych trudności, ale za duże pieniądze. Zdecydowana większość kobiet, które napotkały na trudności w szpitalu, twierdzi, że szpitalni lekarze byli chętni do pomocy, ale za bardzo wysokie sumy.

REJONIZACJA. Jest to ważny element pogarszający sytuację kobiety. Jeżeli na drodze od lekarza rejonowego do szpitala rejonowego (a tylko tam, w myśl ustawy, może być przeprowadzony zabieg) pojawi się lekarz przestraszony bądź z gruntu przeciwny aborcji, wtedy kobieta nie ma szans. Czasem lekarz, który obawia się podjęcia decyzji o aborcji, ale uważa, że kobieta powinna się poddać zabiegowi, próbuje zrzucić z siebie odpowiedzialność odsyłając ją do innych lekarzy. Ma to niekiedy także na celu przeciągnięcie całej sprawy aż do momentu, kiedy można jej będzie powiedzieć, że jest już za późno na zabieg. W rezultacie kobieta chodzi od lekarza do lekarza, co powoduje dodatkowe stresy, a najczęściej i tak nie daje żadnego rezultatu. Wspomniana niewidoma kobieta w ciągu tygodnia odwiedziła piętnastu specjalistów.

GWAŁT. Docierają do nas liczne sygnały, zarówno kobiet, jak i od lekarzy, że zgwałcone kobiety miewają trudności z uzyskaniem zgody prokuratora na zabieg. Dzwoniła do Federacji matka, której dwudziestoletnia córka została zgwałcona przez swojego pracodawcę cudzoziemca. Pani prokurator stwierdziła, że córka skończyła już przecież 15 lat, więc wszystkiego mogła się spodziewać. Po co zadawała się z tym panem? Przecież pani wie, że gwałt jest bardzo trudno udowodnić. Postawa owej pani prokurator jest charakterystyczna dla większości przedstawicieli polskiego wymiaru sprawiedliwości. Nic dziwnego, że wiele kobiet nigdy nie decydowało się na złożenie doniesienia o gwałcie. Szczególnie rzadko zwracają się z takimi sprawami do wymiaru sprawiedliwości kobiety, które na co dzień doświadczają przemocy, w tym seksualnej, ze strony swoich partnerów. Jeśli zaś kobieta nie zdecyduje się na złożenie skargi bezpośrednio po gwałcie, ale dopiero wtedy, gdy stwierdzi, że jest w ciąży, praktycznie nie ma już szans na uzyskanie skierowania na zabieg. Potwierdzają to telefony kobiet, a pośrednio raport Ministerstwa Zdrowia, gdzie mówi się o kobietach zmuszanych do współżycia wbrew ich woli.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Biuletyn Neutrum, Nr 2(10), Maj 1994 Biuletyn Neutrum, Nr 3(7), Wrzesień 1993

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word