Sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2

Rządy Państw-Sygnatariuszy niniejszej Konwencji, członkowie Rady Europy,

zważywszy na Powszechną Deklarację Praw Człowieka, uchwaloną 10 grudnia 1948 r. przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych,

zważywszy, że owa Deklaracja zmierza do zapewnienia powszechnego i efektywnego stosowania zawartych w niej praw,

zważywszy, że celem Rady Europy jest osiągnięcie większej jedności jej członków i że jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu jest ochrona oraz rozwój praw człowieka i podstawowych wolności,

potwierdzając swoją głęboką wiarę w te podstawowe wolności, które są fundamentem sprawiedliwości i pokoju na świecie i których zachowanie opiera się głównie z jednej strony na rzeczywiście demokratycznym ustroju politycznym, a z drugiej - na jednolitym pojmowaniu i wspólnym poszanowaniu praw człowieka, do których się one odwołują,

zdecydowane jako Rządy państw europejskich, działających w tym samym duchu i posiadających wspólne dziedzictwo ideałów i tradycji politycznych, poszanowania wolności i rządów prawa, podjąć pierwsze kroki w celu zbiorowego zagwarantowania niektórych praw wymienionych w Powszechnej Deklaracji,

uzgodniły, co następuje:

Artykuł 1

Wysokie Układające się Strony zapewniają każdemu człowiekowi, podlegającemu ich jurysdykcji, prawa i wolności określone w rozdziale I niniejszej Konwencji.

Rozdział I

Artykuł 9

Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne.
Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku publicznego, zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób.

Artykuł 10

Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych.
Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji tajnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej.

Artykuł 13

Każdy, czyje prawa i wolności zawarte w niniejszej Konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje urzędowe.

Artykuł 14

Korzystanie z praw i wolności wymienionych w niniejszej Konwencji powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów, jak płeć, rasa, kolor skóry, język, religia, przekonania polityczne i inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie bądź z jakichkolwiek innych przyczyn.

Artykuł 15

W przypadku wojny lub innego niebezpieczeństwa publicznego zagrażającego życiu narodu, każda z Wysokich Układających się Stron może podjąć środki uchylające stosowanie zobowiązań wynikających z niniejszej Konwencji w zakresie ściśle odpowiadającym wymogom sytuacji, pod warunkiem, że środki te nie są sprzeczne z innymi zobowiązaniami wynikającymi z prawa międzynarodowego.
Na podstawie powyższego przepisu nie można uchylić zobowiązań wynikających z artykułu 2, z wyjątkiem przypadków śmierci będących wynikiem zgodnych z prawem działań wojennych, oraz zobowiązań zawartych w artykułach 3, 4 (ust.1) i 7.
Każda z Wysokich Układających się Stron, korzystając z prawa do uchylenia zobowiązań, poinformuje wyczerpująco Sekretarza Generalnego Rady Europy o środkach, które podjęła, oraz powodach ich zastosowania. Informować będzie również Sekretarza Generalnego Rady Europy, kiedy podjęte środki przestaną działać, a przepisy Konwencji będą ponownie w pełni stosowane.

Artykuł 17

Żadne z postanowień niniejszej Konwencji nie może być interpretowane jako przyznanie jakiemukolwiek państwu, grupie lub osobie prawa do podjęcia działań lub dokonania aktu zmierzającego do zniweczenia praw i wolności wymienionych w niniejszej Konwencji albo ich ograniczenia w większym stopniu, niż to przewiduje Konwencja.

Artykuł 18

Ograniczenia praw i wolności, na które zezwala niniejsza Konwencja, nie będą stosowane w innych celach niż te, dla których je wprowadzono.

* * *

Protokół nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzony w Paryżu dnia 20 marca 1952 r.

(Protokół wszedł w życie 18 maja 1954 r.)

Państwa-Sygnatariusze - Członkowie Rady Europy,

zdecydowane podjąć odpowiednie środki zmierzające do zapewnienia wspólnych gwarancji praw i wolności, innych aniżeli te, które są już zawarte w rozdziale I Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, podpisanej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (zwanej dalej „Konwencją"),

uzgodniły, co następuje:

Artykuł 2

Nikt nie może być pozbawiony prawa do nauki. Wykonując swoje funkcje w dziedzinie wychowania i nauczania, Państwo uznaje prawo rodziców do zapewnienia wychowania i nauczania zgodnie z ich własnymi przekonaniami religijnymi i filozoficznymi.

Stan prawny na dzień 1 stycznia 1995 r.
Liczba ratyfikacji: 28.

Rzeczpospolita Polska:

- podpisanie: 14 września 1992 r.

- ratyfikacja: 10 października 1994 r.

- wejście w życie: 10 października 1994 r.

- deklaracje: o uznaniu kompetencji Europejskiej Komisji Praw Człowieka do przyjmowania skarg indywidualnych (art. 25 Konwencji) oraz o uznaniu jurysdykcji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (art. 46 Konwencji) złożone wraz z dokumentem ratyfikacyjnym.

* * *

Protokół nr 9 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzony w Rzymie dnia 6 listopada 1990 r.

(Protokół wszedł w życie 1 października 1994 r.)

Państwa-Członkowie Rady Europy, sygnatariusze niniejszego Protokołu do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (zwanej dalej „Konwencją"),

zdecydowane udoskonalić procedurę dotyczącą Konwencji,

uzgodniły, co następuje:

Artykuł 3

Artykuł 44 Konwencji otrzymuje brzmienie:
„Prawo do wniesienia sprawy do Trybunału mają wyłącznie Wysokie Układające się Strony, Komisja oraz osoby fizyczne, organizacje pozarządowe i grupy osób, jeśli złożyły skargę na podstawie artykułu 25".

Artykuł 5

Artykuł 48 Konwencji otrzymuje brzmienie:
"1. Następujące podmioty mogą wnieść sprawę do Trybunału pod warunkiem, że zainteresowana Wysoka Układająca się Strona, jeśli tylko jest jedna, lub Wysokie Układające się Strony, jeśli jest ich więcej niż jedna, podlegają obowiązkowej jurysdykcji Trybunału, a w przypadku gdy jej nie podlegają, za zgodą zainteresowanej Wysokiej Układającej się Strony, jeśli jest tylko jedna, lub zainteresowanych Wysokich Układających się Stron, jeśli jest ich więcej niż jedna:

a) Komisja;

b) Wysoka Układająca się Strona, której obywatelstwo posiada domniemany pokrzywdzony;

c) Wysoka Układająca się Strona, która skierowała sprawę do Komisji;

d) Wysoka Układająca się Strona, przeciw której skarga została złożona;

e) osoba fizyczna, organizacja pozarządowa lub grupa osób, która złożyły skargę do Komisji.

2. Jeśli sprawa została skierowana do Trybunału wyłącznie na podstawie ustępu 1 lit. e), przekazywana jest najpierw zespołowi orzekającemu, złożonemu z trzech członków Trybunału. W zespole orzekającym zasiada z urzędu sędzia wybrany przez Wysoką Układającą się Stronę, przeciw której została złożona skarga, a w przypadku braku takiego sędziego - inna osoba wyznaczona przez Wysoką Układającą się Stronę do pełnienia funkcji sędziego. Jeżeli skarga została złożona przeciw więcej niż jednej Wysokiej Układającej się Stronie, skład zespołu orzekającego będzie odpowiednio rozszerzony.
Jeśli sprawa nie stwarza poważnych problemów co do wykładni lub stosowania Konwencji i jeśli z żadnych przyczyn nie jest konieczne rozpoznanie sprawy przez Trybunał, zespół orzekający może zadecydować jednogłośnie, iż nie będzie ona przezeń rozpoznawana. W takim przypadku Komitet Ministrów podejmie decyzję zgodnie z postanowieniami artykułu 32, czy miało miejsce naruszenie Konwencji".

Stan prawny na dzień 1 stycznia 1995 r.

Liczba ratyfikacji: 16

Rzeczpospolita Polska:

- podpisanie: 14 września 1992 r.

- ratyfikacja: 10 października 1994 r.

- wejście w życie: 1 lutego 1995 r.

* * *

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycz.

See comments (1)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word