Zrazu chrześcijaństwo ogranicza się do trzech haseł: 
1. poznaj Boga
2. spełniaj prawo moralne
3. myśl o życiu przyszłym.

Pierwsi filozofowie od Platona biorą: 
1. naukę o ideach
2. wiarę w wyższość ducha nad materią;
od Arystotelesa: Bóg przyczyną i celem ostatecznym 
od Stoików: przesiąknięcie materii duchem
od Cyników: obojętność dla dóbr doczesnych
od Sceptyków: pogardę dla poznania zmysłowego i rozumowego.

Okres I: ojców Kościoła (do VI wieku)

Patrystyka:
apologetyczna — bronią wiary na zewnątrz; pokazują zgodność wiary z rozumem
systematyczna — systematyzują dogmaty

ŁACIŃSKA — Rzym i kolonie Afryk. — Antyfilozoficzny nastrój 
GRECKA — Aleksandria — Szkoła katech(etów). Cezarea Antiochia Gaza Ateny nawiązują do greckich filozofów

I okres Patrystyki — do Soboru Nicejskiego 325 
II okres Patrystyki — potem

4 systemy: 
1. gnostyków II wiek (wschodni)
2. aleksandryjski III wiek (Origenes)
3. Ojców kappadockich IV wiek (Grzegorz z Nyssy, Grzegorz z Nazjanzu, Bazyli Wielki)
4. Augustyn V wiek. Tertullian 

GNOSTYCY II wiek
Celem zrobić z wiary „wiedzę" a zrobili mitologię i religię mistyczną. W Syrii w połowie II-go wieku.
W Egipcie drobne sekty żydowskie i pogańskie, babilońskie i gminy
SATURNINUS (za Hadriana) żydowska odmiana z Antiochii 
BASILIDES (Poganin)
VALENTINUS (Egipcjanin) 
BARDESANES (Syryjczyk)
Dwoistość Boga i Świata
Bóg niepoznawalny i nienazwany a materia zła.
Między Bogiem a materią 7 eonów a między eonami a bogiem MATKA 
Pełnia eonów (Rozum, prawda). Pleroma 
W świecie walczą:
— dobro i zło
— światło i ciemność 
Świat materialny zrobił zły duch.
Jeden z eonów złączył się z materią — upadły. 
Chrystus to Eon, który wyzwolił świat od złego
Nie miał ciała (Doketyzm). Chr(ystus) był tylko zjawiskiem.
Ludzie jedni zmysłowi a drudzy mają iskrę bożą 
niewtajemniczeni — wtajemniczeni
1. mają tylko ciała (hylicy)
2. i ciała i dusze (psychicy)
3. jeszcze i ducha mają (pneumatycy).
Alegorycznie rozumieją Pismo św.
W opozycji przeciwnik chrystianizm. Chrześcijanie piszą, że gnostycy widzą w Piśmie św. symbole
1. a w Piśmie św. są fakty a nie symbole 
2. bawią się w teozofię
3. z Boga robią mnogość
4. ograniczają Boga (przez materię, której nie stworzył) 
5. są zuchwali (krytykują ustrój Świata, że zły)
Herezje pokrewne gnostykom:
1. MARCJON — dwa bogi. Świat dziełem złego boga 
2. HERMOGENES
3. MANICHEJCZYCY z Persji (III wiek) dualizm i mitologia
                                                                 dwa bogi dwie dusze

APOLOGECI WSCHODU
1. JUSTYN męcz. (106-166) z Palestyny, lubi stoików 
Apologię chrześc. do Antoninusa napisał 
Dialogus cum Tryphone (iudaeo)
2. IRENEUSZ (104-202) z Azji mn. w Lugdunie umarł 
3. ATENAGORAS
4. TEOFIL z ANTIOCHII
5. MINUTIUS FELIX 
6. LACTANTIUS
7. TATIANUS 
8. HERMIAS

OJCOWIE ALEKSANDRYJSCY III po Chr. 
BÓG: jest jeden — bo świat jest jeden i jednolity.
          I najdoskonalszy a więc jeden.
          Stosunek do świata. Wszystko stworzył — nawet materię. 
          Czy poznawalny? Przechodzi pojęcie.
          Tylko pośrednio przez świat.
DUSZA: nieśmiertelna, bo rozumna i musi być zbawiona
              Traducjaniści wierzą, że bóg wprowadza dusze gotowe w ciało. 
              Kreacjoniści, że stwarza dusze na nowo każdą.
              Jest obrazem Boga. Subtelne ciało albo niematerialna.
METAFIZYKA: Wszystko stworzone ex nihilo.
                           Świat jest niedoskonały.

ORIGENES 186-254 z Aleksandrii chrześcijanin, uczeń Klemensa i Ammoniosa Sakkasa
                             Origenes      Ammonios Sakkas tragarz 
II wiek. Upomnienie Greków. Pedagog. Barwne kobierce.
Oskarżony o herezję (232 Synod Aleksandr.). Do Cezarei i tam szkoła.
O zasadach. „Przeciw Kelsosowi".
Bóg ojciec zaświatowy niezmienny.
Syn-Logos, Bóg ucieleśniony — etap wyłaniania się świata z Boga. 
                                               Hipostaza. Zbawca świata.
Bóg niepojęty nieskończony - jest DOBROCIĄ i MIŁOŚCIĄ. 
Świat z niczego bez początku jest wiecznym polem działania Boga. Obecny świat przemija.
Duchy preegzystują wolne
Dobre, złe; niższe, wyższe. Rozmaicie używają wolności.

ADOPCJANIE: Chryst — człowiek usynowiony przez Boga 
MODALIŚCI: Chryst — nie osoba, tylko przejaw Boga 
DOKECI: Chryst — zjawisko, widmo, pozór
GRZEGORZ Z NYSSY (325-394)
z Cezarei naucz. retoryki a potem biskup Oratio catechetica magm
De vita Moysi
Zadanie filozofii: tłumaczenie Pisma św.
Dowodzi istnienie Boga: bo świat b. mądry więc ma autora 
Świat jest jeden — więc Bóg jeden.

TRZY OSOBY. TA SAMA NATURA 
Dusza: obraz i podobieństwo Boga. 
Świat z miłości — dobór pełny
     Istotny muszą korzystać z nich 
     Korzystać może tylko coś boskiego
     Co boskie to nie umiera
     Istoty nie umierają!
mogą oglądać Boga jeśli czyste
proste, niezłożone, mogą istnieć bez ciał.
Materia jest czymś idealnym bo się składa z jakości a one są nierealne 
Bóg może stwarzać tylko rzeczy niematerialne.

ARIANIE Nie ma Trójcy. Prawda dostępna naturalnemu rozumowi. 

Q.F. TERTULLIANUS 160-220
Kartago. Poganin. Prawnik. Chrzci się. 
Montanista.
Wiedza rozumowa bezużyteczna.
Prawda cała i tylko w Piśmie — przekracza rozum.
Wiedza, poznanie niemożliwe i szkodliwe,
          bo prowadzi do upadku moralnego! 
Nie ma Prawdy bez Boga a wiedzy o Bogu bez
          Chrystusa. Szewc znalazł a Filozof nie znajdzie Boga.
CREDO QUIA ABSURDUM. Sercem przygotuj się do objawienia.
Człowiek: zmysłowy cielesny i nic nie wart.
Depce intelekt. Miejsce dla łaski! 
Wszelki byt cielesny. Bóg też cielesny.
Nauka Chr. prawem.

AU(RELIUSZ) AUGUSTYN 354-430
Tagasta. Monika. Ojciec poganin. Rzym, Mediolan, Retor.
Niechrzczony Manichejczyk; Sceptyk. Kazania Ambrożego.
Biskup Hippony.
Contra Academicos 
De vita beata
Soliloquia 
De quantitate animae
Confessiones 
De Trinitate
De civitate Dei 
Retractationes.

TEORIA POZNANIA:
Celem człow. szczęście 
Szczęście tylko Bóg dać może.
Zatem szcz: poznaj Boga i wł(asną) duszę. 
Zmysły łudzą ale nie zawsze.
Błędy, gdy mówisz o rzeczach a nie o zjawiskach 
Niezawodne twierdzenia dotyczą własnych myśli 
Fizyka niepewna.
In interiore homine habitet veritas.
Lepiej poznaje umysł prawdy wieczne niezmienne bez zmysłów. 
Te prawdy istnieją poza człowiekiem (!?) w Bogu.
Duszy Bóg udziela idej przez illuminatio
Poznanie to contemplatio — dzieło łaski dla czystych serc 
Pozn. mistyczne (niezachwiane)
Bóg panuje nad stworzeniem. Duch nad ciałem. Wola nad rozumem. 
Dusza — substantia samoistna.
Funkcje D.: myśl, wola, pamięć.
W całym ciele siedzi i poznaje prawdy wieczne. Wiedza o niej pewna. 
Rozgwar zmysłów szkodzi.

WOLA. Rozum jest bierny a wola czynna. Tylko ona jest istotą człowieka. Istotą Boga też wola.
Wiara jest rzeczą serca to znaczy wymaga pobudek uczuciowych i aktu woli. Zbliżenie do Boga przez miłość

ŚWIAT DOCZESNY dziełem Boga. On jest przedmiotem każdej wiedzy 
Bóg jest jedyną osobą godną miłości
              kierownikiem świata 
              i Sędzią.
Świat rozumnie urządzony według idej złożonych w umyśle bożym.
Jest dobry. Cudowny: tylkośmy się zanadto przyzwyczaili do cudowności. 
To co dobre jest z Boga. To co złe to ze złej woli człowieka.
Zło jest tylko brakiem dobra. Defectus boni.
Bóg dopuszcza zło, ale i ono jest potrzebne w świecie. Malum necessarium. Dla harmonii.
Aufer meretrices de rebus humanis, turbaveris omnia libidinibus (usuń nierządnice ze społeczeństwa, a zburzysz wszystko żądzami).
Dobrym można być tylko zasłużywszy na łaskę bożą. 
Bóg do woli jednemu daje łaskę drugiemu nie.
Potem jednych karze a drugich zbawia.

PAŃSTWO BOŻE I PAŃSTWO ZIEMSKIE. Zmaganie się tych państw w dziejach świata. Sześć okresów tej walki. Szósty z urodzeniem Chr. zaczęty. To już ostatni. Potem wieczność ma przyjść.

SCHOLASTYKA

I okres rozwoju: od IX do XII wieku włącznie. Anglia.
II okres systemów: XIII wiek. Francja.
III okres krytyki: XIV i XV wiek.
I okres — encyklopedyczny powierzchowny 
    1. Izydor z Sewilii VII wiek
    2. Beda Venerabilis VIII wiek 
    3. Hrabanus Maurus IX wiek
Karol W. i Alcuin 800. To pierwsza faza rozkwitu. 
          Druga za Grzegorza XII w wieku XI. 
Szkoły przy katedrach i przy pałacach. Duchowne. 
7 artes liberales: 
  GRAM(atica) loquitur
  DIA(lectica) vera docet 
  RE(torica) verba colorat 
  MUS(ica) canit
NUMERAT 
  AR(itmetica) 
  GEO(metria) ponderat 
  AST(ronomia) colit astra
THEOLOGIA jako wyższa nauka

JOANNES SCOTUS ERIUGENA
na dworze Karola Łysego pocz. IX wieku. 
De praedestinatione tractatus
De divisione naturae tractatus
Pismo św. alegorycznie bierze. Bóg niepoznawalny. Teologia tylko powie to, czym Bóg nie jest. Tylko przez jego stwory można go poznać. 
Bóg — świat — wszystko we wszystkim — Panteizm
1. Bóg Ojciec — natura naturans non naturata 
2. Zespół idei — naturata naturata et naturans 
3. Świat realny — natura naturata non naturans
4. Bóg jako cel i koniec — natura non naturata et non naturans. 
Gatunki są realnymi siłami i tworzą rzeczy
Jednostka to przemijający objaw bytu prawdziwego. 
Materia to zespół własności niematerialnych.
Świadectwo zmysłów wystarcza tylko do poznania świata (nieczytelne)

PLATONIZM 
Spór o przeznaczenie: Gotschalk za Augustynem: skazani jedni na potępienie a drudzy na zbawienie. Eriugena: wszechwiedza boska dotyczy tylko dobra — tego, co jest a nie dotyczy braku dobra — tego czego nie ma. Praescientia Dei non determinat kominem ad malum

AMALRICUS cokolwiek jest, to Bóg.
                        Bóg i w nas działa jak w organie.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Św. Augustyn – pogromca herezji Arystotelesa Projekt Filozoficzny

See comments (1)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word