Model psychopatii Jamesa Blair'a

Źródła: mechanizm hamowania agresji w przypadku spostrzeżenia reakcji uległości, dychotomiczny podział na agresję reaktywną i instrumentalną.

Blair postuluje, że uszkodzenia struktur czołowych związane są przede wszystkim a agresją reaktywną, jako skutkiem rozhamowania, podczas, w zachowaniu psychopatów dominuje agresja instrumentalna. Dlatego sugeruje, że dysfunkcje czołowe nie mogą być głównym determinantem rozwoju psychopatii. Zamiast tego postuluje, że zaburzenia rozpoznawania emocji u innych przyczyniają się do rozwoju agresji instrumentalnej, która staje się najprostszym mechanizmem osiągnięcia własnych celów. Zmienna ta związana jest z dysfunkcją struktur takich jak ciało migdałowate, które uczestniczy w generowaniu emocji i dekodowaniu bodźców emocjonalnych, głównie awesrywnych.

W modelu Blair'a psychopatia rozumiana jest jako wynik zaburzonego rozwoju moralnego. Omawiane zaburzenie osobowości jest wynikiem niewykształcenia mechanizmów rozpoznawania emocji u innych, regulacji zachowania będącego reakcją na ekspresje emocji. Brak poczucia winy, charakterystyczny dla dorosłych psychopatów jest formą ogólnej niskiej reaktywności emocjonalnej, — głównie reagowaniem emocjami negatywnymi w odpowiedzi na okazanie dezaprobaty. Osobnik psychopatyczny sam ma znacznie zmniejszoną reaktywność emocjonalną, ale też nie jest w stanie odczytać emocji innych osób, nie koryguje swego zachowania w odpowiedzi na tą klasę bodźców, nie uwzględnia ich w planowaniu swojego działania.

PODSUMOWANIE

• PSYCHOPATIA w formie opisywanej przez Hare’a, — głównie w aspekcie funkcjonowania emocjonalno-interpersonalnego (czynnik I) jest zaburzeniem, które można ująć w ramy opisu neuropsychologicznego.
• Istnieje wystarczająco duża ilość badań z zakresu neuropsychologii klinicznej, które potwierdzają neurobiologiczne podstawy psychopatii.
• Najprawdopodobniej, dysfunkcja mechanizmów kontroli, emocjonalnego regulowania zachowania, umiejętności właściwego odczytywania bodźców emocjonalnych, niedostymulowania wybranych obszarów mózgu prowadzącego do zaburzeń w reaktywności emocjonalnej i zaburzenia procesów uczenia się niezbędnych do przebiegu prawidłowego procesu socjalizacji jest czynnikiem o charakterze neuropsychologicznym, który konstytuuje najważniejsze cechy funkcjonowania osób z cechami psychopatii.

Co z tego wynika?

W przypadku orzecznictwa sądowego:

• udział biegłego neuropsychologa w procesie diagnozy zaburzeń osobowości o typie psychopatycznym,
• znaczne ograniczenie wykorzystywania metod kwestionariuszowych do diagnozy psychopatii, ze względu na prawie zerową przydatność tych narzędzi do diagnozowania zaburzeń o charakterze neuropsychologicznym,
• wprowadzenie eksperymentalno-klinicznego paradygmatu diagnozy w opiniowaniu sądowo- psychologicznym,
• użycie metod neuroobrazowania w przypadku wyników badania eksp-klin. sugerującego neuronalne podstawy zaburzeń, które wpłynęły na czyn diagnozowanego.

Prognozowanie resocjalizacyjne i postępowanie

• W przypadkach rozpoznania psychopatii wraz z jej neuropsychologicznymi determinantami nie sposób w ogóle zakładać możliwości „naprawy" osobowości poprzez oddziaływania pedagogiczno-resocjalizacyjne.
• Należy zastanowić się nad rozwijaniem biomedycznych metod korekcji zachowania (farmakoterapia agonistami serotoniny, dopaminy i acetylocholiny).
• Użycie przesłanek natury neuropsychologicznej do podejmowania decyzji o warunkowym zwolnieniu, udzielaniu przepustek, interpretacji zachowania więźnia przebywającego w zakładzie karnym.

W przypadku opiniowania na potrzeby sądu i tworzenia kodeksu karnego należy więcej uwagi poświęcić przypadkom, w których deficyty emocjonalne, a nie intelektualne i nie psychoza wywołują zachowania skrajnie agresywne i zabójstwa dokonywane z zimną krwią. Psychopatia jest przede wszystkim deficytem emocjonalnym, trudno jednak twierdzić, że osoba psychopatyczna z pełnym rozmysłem wybrała sobie „wybrakowany" mózg, pozbawiony możliwości przeżywania tego, co wydaje się sensem życia — uczuć.

*

Prezentacja pod tytułem „Zimni, agresywni, zabójczy — analiza neuropsychologiczna funkcjonowania osób z cechami psychopatii" jest podstawą wystąpienia autora (wykład otwarty), które miało miejsce w styczniu 2005 roku w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie na zaproszenie Członków Koła Naukowego Psychologii Kryminalnej przy SWPS.

See other sites: Profilowanie psychologiczne sprawców zabójstw Agresor i ofiara z perspektywy neurobiologicznej Morderstwo po amerykańsku W poszukiwaniu genu agresji Czynniki ryzyka popełniania przestępstw seksualnych

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Profilowanie psychologiczne sprawców zabójstw Morderstwo po amerykańsku

Comment on this article..   See comments (9)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Paweł Krukow Paweł Krukow, psycholog, pracownik akademicki UMCS (Zakład Psychologii Klinicznej i Neuropsychologii Instytutu Psychologii). Interesuje się neuronaukami i filozofią nauki.  Private site  Number of texts in service: 19  Show other texts of this author  Newest author's article: Neuropsychologia „Ja”