Taka forma ustroju jest akceptowana przez społeczeństwo, ponieważ nie zna ono niczego innego. Przez wiele wieków istnienia i rozwoju państwa ruskiego, później rosyjskiego nie przyjęła się żadna instytucja stricte demokratyczna, zapewne zarówno z powodu zazdrości władcy o panowanie, jak i dlatego, że naród, przepojony soborowością, nie umiałby się odnaleźć w ramach demokracji. Zwróćmy uwagę, że nawet stalinizm nie zmienił tego podejścia, a proces rozpadu ZSRR nie rozpoczął się z inicjatywy oddolnej, lecz odgórnej. W wielu działaniach władzy we współczesnej Rosji widać oczywistą analogię do zachowań carskich — mowa tu na przykład o sposobie przejęcia fotela prezydenckiego przez Władimira Putina, które dokonało się z błogosławieństwem i namaszczeniem Jelcyna i rodziny ^{[ 16 ]}, a które nasuwa na myśl chociażby przekazanie księstwa moskiewskiego przez Iwana I jego synowi na mocy testamentu. Innym ciekawym przypadkiem jest najpierw przyjaźń, a potem bardzo ostry konflikt między Putinem a Borysem Bierezowskim ^{[ 17 ]} czy też skazanie na więzienie Michaiła Chodorkowskiego ^{[ 18 ]}, które to zatargi są niejako reliktem, pozostałością po konfliktach cara z bojarami i ich rodami.

Jakie są zatem prognozy na przyszłość? Putin u szczytu swej popularności osiągał ponad 70% poparcia społecznego, natomiast ostatnie badania przeprowadzone przez FOM (Фонд: Общественное Мнение, Public Opinion Foundation) w dniach 11-12.03.2006r. pokazują z jednej strony, że Putin nie wygrałby wyborów prezydenckich w pierwszej turze, bo osiąga tylko 47% poparcia, ale z drugiej strony następni kandydaci, Żirinowski i Ziuganow osiągają jedynie 5%. Ta bardzo duża dysproporcja w rozkładzie głosów daje Putinowi raczej niewzruszalną pozycję lidera na arenie politycznej w Rosji. W 2008 roku kończy się jednak jego druga, a zatem ostatnia według konstytucji kadencja. Putin zapowiedział już co prawda, że ustąpi i nie będzie startował w wyborach po raz trzeci (myślę, że z łatwością by je wygrał), ale za tą obietnicą mogą kryć się inne plany, na przykład oficjalne wycofanie się z polityki, a nieoficjalnie — rządzenie zza pleców nowego prezydenta. Z tym związane są obawy przekształcenia się Rosji w dynastyczną demokrację klanów. Oznacza to, iż kolejni prezydenci będą wybierać i publicznie popierać swych następców, nie dopuszczając jednocześnie do głosu innych kandydatów — doskonałym tego narzędziem okazują się w Rosji media, które poza nielicznymi wyjątkami mają do Kremla stosunek służalczy i uległy. Społeczeństwo, karmione propagandą i nieposiadające często dostępu do alternatywnych źródeł informacji ^{[ 19 ]}, zagłosuje tak, jak będzie chciała tego władza, i stanie się tak nie za sprawą użycia przymusu, ale manipulacji, która jest subtelniejsza i trudniejsza do wykrycia. Jeśli zaś ten scenariusz się spełni, to stanie się to przy cichej akceptacji Zachodu, który woli nie zadawać za dużo pytań, zadowalając się bardzo powierzchowną analizą sytuacji w Rosji. Pozycja Rosji jest dodatkowo umacniana wciąż obecnym strachem przed walizką atomową. Za kadencji Jelcyna, szczególnie zaś pod jej koniec, obawa ta była silna, bo prezydent zaczynał być nieobliczalny. Stanowczość, konsekwencja i stabilność Putina tę kwestię oddala, on sam — popierany szeroko przez naród — staje się coraz bardziej wiarygodnym i pożądanym partnerem rozmów i układów międzynarodowych. Kontakty prezydenta z przedstawicielami innych państw, obowiązkowo pokazywane w mediach, kształtują opinię publiczną tak, że jest ona przekonana o sile i ważnej roli Rosji na arenie międzynarodowej, a co za tym idzie — popiera prezydenta, który jest przecież spiritus movens takiej sytuacji.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Rozwój systemów demokratycznych w wybranych państwach Unii Europejskiej Religia a demokracja

Comment on this article..   See comments (7)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Katarzyna Kudła Studentka stosunków międzynarodowych Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego.  Numer GG: 4169196