Publikujemy wniosek do TK o stwierdzenie niezgodności z konstytucją wprowadzenia duszpasterstwa w Policji, przygotowany na zamówienie LiD parę miesięcy temu. SLD pod kierownictwem Olejniczaka nie odważyło się jednak złożyć tego wniosku. Czy uczyni to Grzegorz Napieralski? (red.) 

Warszawa, dn. ………………...2008 r.

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY
Al. Jana Christiana Szucha 12a
00-918 Warszawa

Wnioskodawca:
Grupa Posłów
na Sejm RP VI kadencji
według załączonej listy

Adres do korespondencji:
Sejm RP
ul. Wiejska 4/6/8
00-902 Warszawa
Klub Poselski
Lewica i Demokraci

WNIOSEK

O STWIERDZENIE NIEZGODNOŚCI Z KONSTYTUCJĄ, Z POSTANOWIENIAMI NIEKTÓRYCH UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH ORAZ USTAW POROZUMIENIA MIĘDZY KOMENDANTEM GŁÓWNYM POLICJI I DELEGATEM KONFERENCJI EPISKOPATU POLSKI DS. DUSZPASTERSTWA POLICJI W SPRAWIE ORGANIZACJI I FUNKCJONOWANIA KATOLICKIEGO DUSZPASTERSTWA W POLICJI

My, niżej podpisani posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej VI Kadencji, na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z 2001 r. Nr 28, poz. 319), oraz art. 31 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z późn. zm.) wnosimy o stwierdzenie:

— niezgodności Porozumienia między Komendantem Głównym Policji i Delegatem Konferencji Episkopatu Polski ds. duszpasterstwa Policji zawartym w dniu 19 października 2007 r. w sprawie organizacji i funkcjonowania katolickiego duszpasterstwa katolickiego w Policji (Dziennik Urzędowy Komendanta Głównego Policji nr 20, poz. 154), zwanego dalej Porozumieniem z 19 października 2007 r., w zakresie trybu i formy ustanowienia tego aktu normatywnego z zasadą legalizmu, wyrażoną w art. 7, w związku z art. 25 ust. 4 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r.

— niezgodności Porozumienia z 19 października 2007 r. z art. 27 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisanego 28 lipca 1993 r. (Dz. U. z 1998 r., Nr 51, poz. 318),

— niezgodności Porozumienia z 19 października 2007 r. z art. 87 Konstytucji, określającym enumeratywnie źródła prawa powszechnie obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej.

— niezgodności Porozumienia z 19 października 2007 r. z zasadą równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych, wyrażoną w art. 25 ust. 1 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., w związku z art. 16 a ust. 2 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. Nr 29, poz. 154, z późn. zm.)

— niezgodności § 4 Porozumienia z 19 października 2007 r. z konstytucyjną zasadą wzajemnej niezależności państwa oraz kościołów i innych związków wyznaniowych w swoim zakresie, wyrażoną w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP, oraz z zasadą oddzielenia kościołów i innych związków wyznaniowych od państwa, zawartą w art. 9 ust. 2 pkt 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania,

— niezgodności § 5 ust. 2 Porozumienia z 19 października 2007 r. z konstytucyjną zasadą wzajemnej niezależności państwa oraz kościołów i innych związków wyznaniowych, wyrażoną w art. 25 ust. 3 Konstytucji, oraz z zasadą oddzielenia kościołów i innych związków wyznaniowych od państwa, wyartykułowaną w art. 9 ust. 2 pkt.1 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania,

— niezgodności § 8 pkt 4 Porozumienia z 19 października 2007 r. z konstytucyjną zasadą wzajemnej niezależności państwa oraz kościołów i innych związków wyznaniowych, każdego w swoim zakresie, zawartą w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP, a także z zasadą oddzielenia kościołów i innych związków wyznaniowych od państwa, sformułowaną w art. 9 ust. 2 pkt 1 ustawy z 17 maja 1989 r. gwarancjach wolności sumienia i wyznania,

— niezgodności § 8 pkt 5 Porozumienia z 19 Października 2007 r. z zasadą bezstronności władz publicznych w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych (art. 25 ust. 2 Konstytucji) oraz z zasadą, że Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań (art. 10 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania), a także z art. 18 ust. 2 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977, Nr 38, poz. 167).

— niezgodności § 8 pkt 6 Porozumienia z 19 października 2007 r. z konstytucyjną zasadą bezstronności władz publicznych w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych (art. 25 ust. 2 Konstytucji), z zasadą wzajemnej niezależności państwa oraz kościołów i innych związków wyznaniowych w swoim zakresie (art. 25 ust. 3 Konstytucji), a także z dyrektywą, że Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań (art. 10 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania).

— niezgodności § 9 w związku z § 10 ust. 2 Porozumienia z 19 października 2007 r. z wyrażoną w art. 25 ust. 2 Konstytucji zasadą bezstronności władz publicznych w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, z normą, według której Rzeczpospolita Polska jest państwem świeckim, neutralnym w sprawach religii i przekonań (art. 10 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 o gwarancjach wolności sumienia i wyznania) oraz z wyrażoną w art. 43 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154, z późn. zm.) zasadą, że inwestycje sakralne i kościelne finansowane są ze środków własnych kościelnych osób prawnych.

— § 12 Porozumienia z 19 października 2007 r. z art. 25 ust. 3 Konstytucji RP (zasada wzajemnej niezależności państwa oraz kościołów i związków wyznaniowych w swoim zakresie) oraz z art. 9 ust. 2 pkt 1 ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (zasada oddzielenia kościołów i innych związków wyznaniowych od państwa).

Do reprezentowania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym wnioskodawcy upoważniają …………………, z prawem do udzielania dalszych pełnomocnictw oraz z prawem do modyfikowania treści wniosku.

UZASADNIENIE

Porozumienie z 19 października 2007 r. może być uznane zasadnie za „przepisy prawa, wydane przez centralne organy państwowe”, o których stanowi art. 188 pkt 3 Konstytucji RP, określając właściwość rzeczową Trybunału Konstytucyjnego. Przepisy Porozumienia stanowią podstawę do sformułowania norm prawnych – abstrakcyjnych i generalnych, a jego tekst został opublikowany w Dzienniku Urzędowym KG Policji. Analizowane przepisy wyróżniają się szczególnym trybem ustanowienia – nie zostały wydane jednostronnie, arbitralnie przez centralny organ państwowym, jakim jest Komendant Główny Policji, lecz w drodze uzgodnienia wspomnianego organu z Delegatem Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Policji. Udział Komendanta Głównego Policji w zawarciu porozumienia był warunkiem koniecznym dojścia do skutku tego aktu normatywnego. KG Policji był zatem jedną ze stron, która analizowany akt ustanowiła. W związku z tym należy przyjąć, że Porozumienie podlega kontroli przez Trybunał Konstytucyjny w zakresie zgodności z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i z ustawami. W świetle przepisów rozdziału III Konstytucji Porozumienie z 19 października 2007 r. może być uznane za akt prawa wewnętrznego, który podlega kontroli z punktu widzenia jego zgodności z powszechnie obowiązującym prawem ^{[ 1 ]}. Trzeba odnotować, że Trybunał Konstytucyjny zawsze stał na stanowisku, że jeżeli w aktach prawnych odnajdujemy jakąkolwiek treść normatywną, to nie wolno wyłączać ich spod kontroli konstytucyjności czy legalności zwłaszcza wtedy, gdy w grę wchodzi ochrona praw i wolności człowieka i obywatela. ^{[ 2 ]}

Przy zawarciu Porozumienia z 19 października 2007 r. naruszona została konstytucyjna zasada legalizmu (art. 7), w myśl której organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Problematyka duszpasterstwa katolickiego w Policji, stanowiąca istotny aspekt stosunków między Państwem a Kościołem katolickim, została uregulowana w sposób niezgodny z art. 25 ust. 4 Konstytucji. Przepis ten przewiduje, że stosunki między państwem a Kościołem katolickim określają umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy. Ustawa zasadnicza nie przewiduje regulacji odniesień między wymienionymi podmiotami w formie „porozumień”. Porozumienie z 19 października 2007 r. jest w istocie rzeczy umową o charakterze wewnątrzkrajowym i nie należy do kategorii aktów normatywnych, o których mowa we wspomnianym postanowieniu ustawy zasadniczej. Komendant Główny Policji oraz Delegat Konferencji Episkopatu Polski nie mieli prawa uregulować funkcjonowania Duszpasterstwa katolickiego w Policji w formie tzw. porozumienia. Powinno to nastąpić w drodze ustawy lub szczegółowej umowy międzynarodowej ze Stolicą Apostolską. Art. 25 ust. 4 Konstytucji, określając formę prawna regulacji stosunków miedzy państwem a Kościołem katolickim, ma charakter lex specialis wobec innych przepisów Konstytucji, a tym bardziej postanowień ustaw, czy umów międzynarodowych. Deroguje zatem te regulacje prawnomiędzynarodowe oraz ustawowe, które nie są z nim zgodne. W pierwszej kolejności, zgodnie z zasadą legalizmu, Komendant Główny Policji winien zastosować właściwy przepis ustawy zasadniczej – art. 25 ust. 4. W analizowanym przypadku to jednak nie nastąpiło. Dla porównania należy odnotować, że w Konkordacie z 1993 r. i w ustawie z 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w RP (Dz. U. Nr 29 poz. 154 z późn. zm.) unormowano problematykę duszpasterstwa w Wojsku Polskim oraz tzw. duszpasterstwa specjalnego.

Wbrew deklaracji zawartej we wstępie do Porozumienia z 19 października 2007 r., w ustawie z 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do Kościoła Katolickiego w RP brak jest szczegółowego upoważnienia do uregulowania w drodze porozumienia między Komendantem Głównym Policji a przedstawicielem Konferencji Episkopatu Polski problematyki utworzenia i działalności duszpasterstwa Policji. Jedynie art. 16 a ust. 1 ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania dopuszcza ogólnie możliwość zawarcia umowy między właściwymi rzeczowo centralnymi organami administracji rządowej a władzami poszczególnych Kościołów i innych związków wyznaniowych dla określenia szczegółowych zasad stosunków między państwem a poszczególnymi kościołami i innymi związkami wyznaniowymi. Jeżeli jednak nawet uznać art. 16a ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania jako prawną podstawę zawarcia porozumienia z 19 października 2007 r., co można jedynie przypuszczać, to naruszono art. 16a ust. 3 wspomnianej ustawy, który wymaga opublikowania zawartej umowy w dzienniku urzędowym właściwego ministerstwa, w tym wypadku Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji; publikacja zaś nastąpiła w Dzienniku Urzędowym Komendy Głównej Policji z 2007 r. Nr 20, poz. 154.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Finansowanie Świątyni Opatrzności Bożej a Konstytucja Duszpasterstwo celne niezgodne z konstytucją

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Paweł Borecki Doktor habilitowany, pracownik Katedry Prawa Wyznaniowego Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalność naukowa: prawo wyznaniowe. Autor artykułów i książek z zakresu prawa wyznaniowego.  Number of texts in service: 47  Show other texts of this author  Newest author's article: Państwo laickie w świetle dorobku współczesnego konstytucjonalizmu europejskiego