Podsumowanie

Zarysowana w niniejszej pracy koncepcja Antoniego Kępińskiego wydaje się być szczególnie pociągająca intelektualnie z kilku powodów. Zanim jednak przejdziemy do ich omówienia należy podkreślić spójność i konsekwencję wywodu Kępińskiego. Jego wizja tworzy zwartą całość, mimo iż nie jest to system zamknięty ^{[ 58 ]}. Stanowi ona tym samym solidny fundament, na którym mogłyby się oprzeć dalsze badania. Jednocześnie Kępiński podkreśla hipotetyczność swoich rozważań, nie zamyka drogi do dyskusji z nimi, wiedząc jak bardzo subtelna jest materia, której są one poświęcone.

Zdecydowanie najbardziej oryginalny jest kluczowy moment jego teorii, a więc dwubiegunowe, dopełniające się ujęcie charakteru narodowego — może takie właśnie rozwiązanie pozwala dopiero faktycznie opisać polski charakter narodowy? Mogłoby ono wyjaśnić przyczynę tak wielkiej ilości sprzecznych ze sobą opinii dotyczących Polaków jakie wydaja zarówno obcokrajowcy, jak i Polacy o sobie samych. Dobrym przykładem tego są obserwacje dotyczące zachowań w pracy, które szczególnie wobec dzisiejszej emigracji zarobkowej Polaków wydaja się wiele nie tracić ze swej aktualności.

Niezmiernie intrygujące jest również stwierdzenie dotyczące niedojrzałości osobowej Polaków, która przejawia się w nieustannej potrzebie potwierdzania własnego wizerunku. Co mogłoby być jej przyczyną? Gdzie można by szukać wytłumaczenia tego zjawiska, które zdaje się potwierdzać intuicja? Zwraca uwagę również w tym kontekście dostrzeżony przez Kępińskiemu rys heroiczno-samobójczy obu typów osobowości. Również i on zdaje się być częściowo motywowany chęcią zdobycia aplauzu otoczenia i kreacji autoportretu ^{[ 59 ]}.

Innym interesującym punktem tej koncepcji jest oparcie istnienia charakteru narodowego na wspólnie wypracowanym przez pokolenia systemie wartości. Kępiński przeprowadza tą analizę na wysokim stopniu ogólności, pozwalając tym samym na dalsze badania tego, jakie konkretne wartości mogłyby być kluczowe dla danego społeczeństwa. Warto jednak zauważyć, iż Antoni Kępiński sytuuje ów system wartości w warstwie społeczno-kulturowej, odpowiada jej „idealna" hierarchia wartości, która jest stosunkowo rzadziej realizowana niż „realna". Dlatego też uwzględniając nawet specyficzny stosunek histeryka i psychastenika do kwestii napięcia pomiędzy tymi dwoma hierarchiami, trudno z pełnym przekonaniem przyjąć, iż „idealna" hierarchia wartości miałaby definiować charakter narodowy. Sama aksjologia wydaje się być jednak słusznym kierunkiem poszukiwań.

Charakter narodowy najbardziej dostrzegalny jest w pewnych sytuacjach, które bardziej niż inne wyzwalają zachowania ujawniające te cechy, które w życiu codziennym nie zawsze są widoczne ^{[ 60 ]}. Diagnoza postawiona Polakom przez Kępińskiego jest krytyczna, można powiedzieć nawet surowa. Rzeczowość i brak idealizacji stanowią jednak jej niewątpliwą zaletę. Warto mieć jednak w pamięci stwierdzenie profesora Kępińskiego dotyczące tego, iż człowiek nie może nigdy zmienić się całkowicie. Z tego też powodu powinniśmy pogodzić się z własnymi ograniczeniami, a tym bardziej uczyć się akceptować je u innych.

Bibliografia

1. Kępiński Antoni, Poznanie chorego , Kraków 2002.
2. Kępiński Antoni, Psychopatie , Kraków 2007.
3. Lewandowski Edmund, Charakter narodowy Polaków i innych , Warszawa 2008.
4. Maciuszek Jerzy, Obraz człowieka w dziele Kępińskiego , Wrocław 1996.
5. Stawnicka Elżbieta, Filozofia człowieka Antoniego Kępińskiego , Zielona Góra 1999.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Tradycja oczyma racjonalisty Charakter narodowy według Gustawa Le Bona

Comment on this article..   See comments (2)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word