[25] 1000 letnia historia zmagania się i walk różnych czynników autokratycznych władców, arystokracji, burżuazji i ludu uczyła anglików wzajemnej kontroli, rozumnego kompromisu pomiędzy emancypacją a taką czy inną barierą. Historycy uważają, ze jest to pochodna między innymi dopuszczenia dziedziczenia angielskiego tronu w linii żeńskiej. Pierwszym z nich był L. Strachey Elżbieta i Esssex. Historia tragiczna, wyd. Czytelnik, Warszawa 1958.

[26] W Wielkiej Brytanii przetoczyła się dyskusja, czy należy konstytuować edukację w oparciu o epizody z wojen kolonialnych, w czasie których testowano, nowe środki techniczne i nowe metody walki w trakcie tłumienia lokalnych powstań (Sudan, Indie, Zambia, wojny Burów w Transwalu).

[27] Wielka Brytania to jedyne państwo w Europie, które dopuściła na swoich uniwersytetach filozoficzną wizję historii, oddając swoje katedry takim uczonym, jak A. J. Toynbee, czy pochodzącemu z Polski F. Konecznemu. Jednocześnie Brytyjczycy sądzą, że dzięki uniwersalizacji ich języka a pośrednio i kultury staną się Mapą Drogową — filtrem i pomostem dla państw i narodów poza-europejskich.

[28] K. Dziewanowski, Brzemię białego człowieka, oficyna wydawnicza RYTM, Warszawa 1996.