Według katolickiego wyjaśnienia autor listu do Tymoteusza miał na myśli zapewne „bliżej nie określone baśnie rabinistyczne lub gnostyczne". Pierwsze przypuszczenie akurat jak ulał pasuje do koncepcji, że krytyce poddano treści protoewangeliczne, nie będące niczym więcej jak tylko semickimi baśniami, mitami wzorowanymi na dziejach Samuela czy Mojżesza.(Wbrew ogólnej opinii jakoby „Łukasz" pisał do pogan i celników, a nie do Żydów, większa część jego materiałów dodatkowych ma charakter semicki, chociażby opowieść o wizycie w Nazara, dla przeciętnego poganina nie znającego ST kompletnie nic nie mówiąca.) Złośliwie rzecz ujmując, można by rzec, że ewangelie to nic innego jak połączenie motywów rabinistycznych, semickich i pogańskich, tak więc autor listu ubolewałby nad ukazaniem się ewangelii lub protoewangelii, niewiele mających wspólnego z poziomem dotychczasowej myśli chrześcijańskiej, prezentowanej chociażby w listach pawłowych (w przeciwieństwie do ew. Jana, opartej na tej samej stylistyce — pełnia, władca tego świata, światłość i ciemność itd.)

Wracając jednakże do tematu błędów w tłumaczeniu.

2. Termin „spłodzić" tłumaczy się eufemistycznie jako „być ojcem" lub „zrodzić".

3. Mateusz wymienia kilka kobiet i wybór to zaiste tendencyjny (Rachab, Ruth, Tamar, Batszeba), trzy z powyższych to lekko mówiąc nierządnice. Na czym polega błąd? Czwarta z kobiet jako jedyna nie jest nazwana swoim imieniem, lecz imieniem swego męża:

1.6. A Jessaj spłodził Dawida, króla, a Dawid spłodził Solomona z Uriasza.

Stąd też wszyscy tłumacze bez wyjątku zmieniają Uriasza na „żonę Uriasza", chociaż w żadnym greckim tekście nie pojawia się słowo „żona" (gune, gunaika).

W przypadku ew. Łukasza mamy do czynienia z dwoma zafałszowaniami:

1. W wersie 3.29 pojawia się na liście przodków kolejny Jezus, a jako że niezbyt wypada by wyjątkowy w swej wyjątkowości Jezus miał przodka Jezusa, tegoż ostatniego zmienia się w różnorakich przekładach (np. w BW) na Józefa lub Jozego (BG). Podobnie zresztą postępowali już twórcy Wulgaty, zmieniając owego Jezusa (oraz brata Jezusa — Jozesa) na Józefa, imię bardziej neutralne.

2. Bardzo ważne przeinaczenie występuje w wersecie 3.33. We wszystkich dostępnych przekładach pojawiają się obok siebie Aminadab i Admin podczas gdy w tekście greckim występuje tylko Admin (forma oboczna imienia Aminadab tak jak Salmon-Sala, Aram-Arni) a Aminadab to poprawka wzorowana na wersji Mateusza, występująca w nielicznych rękopisach, a nie kolejne imię! W ten sposób źle przetłumaczony (opracowany) tekst uniemożliwia precyzyjne ustalenie struktury rodowodu w wersji Łukasza, zwiększając liczbę imion z 77 do 78.

3. Analiza strukturalna

3.1. Struktura rodowodu wg Mateusza

Oba rodowody oparte są na systemie siódemkowym.

Mateusz wyróżnia trzy okresy po 14 pokoleń:
— okres patriarchów („od Abrahama do Dawida" włącznie)
— okres królewski („od Dawida do uprowadzenia" czyli od Salomona do Jechoniasza)
— okres babiloński („od uprowadzenia do Babilonu do Mesjasza" czyli od Salatiela do Jezusa)

W sumie mamy więc 42 pokolenia, a przynajmniej tyle ich być powinno, bo na skutek być może pomyłki kopistów, lub celowego zamysłu redakcyjnego (40 pokoleń przed Jezusem), opuszczono jedno z imion w trzecim okresie.

Katolicy, jak wzmiankowałem na wstępie, cichaczem przyznali się do tego błędu, chociaż przez wcześniejsze dwa tysiąclecia wymyślano najróżniejsze teorie i wyjaśnienia nieudolności matematycznej Świętego Ducha. Słowo Boże coraz mniej staje się boże, a bardziej ludzkie.

Poniżej dwie próbki radosnej myśli ortodoksów:

> „Jechoniasza należy policzyć dwukrotnie, bo jego imię nie jest wymieniane, tylko mówi się dwukrotnie o niewoli babilońskiej". Idąc tym tropem dwukrotnie należałoby policzyć też Dawida. Nawet jak wykażemy się dobrą wolą to i tak Jechoniasz stanowi jedno i tylko jedno pokolenie, nic tego nie zmieni. 41 nie równa się 42. Klonować ludzi można jedynie w katolickiej wyobraźni.

> „W trzecim okresie jest 13 pokoleń, ale z Jezusem 14". (To odkrywcze stwierdzenie zawdzięczamy naszemu apologecie, T. Ś.) Otóż szanowny panie, w trzecim okresie mamy trzynaście pokoleń łącznie z Jezusem, bez niego jest ich dwanaście… Proszę sobie spojrzeć do tabelki i z dwa razy policzyć. A najlepiej z trzy.

„Mateusz" pisząc swój rodowód (tudzież inna osoba, której twórczość włączono do ewangelii nazwanej mateuszową (i zredagowanej) w II w., chociaż z samym apostołem ma tyle wspólnego co z historycznym obiektywizmem) opierał się na Księdze Kronik. O ile od Abrahama do Dawida (włącznie) rzeczywiście występuje 14 pokoleń, to następujących później królów judzkich jest już 18, a nie 14. Tak więc dla zbożnego celu 4 imiona wymazano, by za bardzo nie psuły świętej symetrii i matematycznej precyzji płodzenia.

Powyższej analizy dokonano na podstawie standardowej interpretacji wykazu pokoleń. Jednakże kwestią sporną, dotąd nie podnoszoną, pozostaje sposób odczytywania wersetu 1.17, czy zwrot „od Abrahama do Dawida" należy odczytywać z Dawidem włącznie (bo tylko wtedy zgadza się liczba pokoleń w pierwszym okresie), czy też nie:
> "od Abrahama do Dawida", czyli od Abrahama do Jessaja, [13 pokoleń],
> "od Dawida do uprowadzenia do Babilonu", czyli od Dawida do Josjasza, [14 pokoleń],
> "od uprowadzenia do Babilonu do Mesjasza", czyli od uprowadzenia (w czasach Jechoniasza) do Jezusa, [14 pokoleń].

Uzyskujemy trzy ciągi pokoleń:
— od Abrahama — patriarchów,
— od Dawida — królów, (Dawid zapoczątkował nowy okres dynastyczny odsuwając od władzy ród Saula),
— od Jechoniasza — wygnańców, okres upadku i bezkrólewia (Mateusz jak widać nie zauważa rządów Machabeuszy).

Te trzy okresy kończą się trzema podobnymi imionami:
— Jessajem,
— Josjaszem, (Mateusz usuwa Joakima)
— Józefem/Jezusem (zależnie od interpretacji.).

Powyższy sposób jest równie uprawniony, ale nie pozbawiony wad. Tak jak w pierwszym przypadku „od Abrahama" nie oznacza tego samego co „od Dawida" (bo nie wliczamy Dawida), tak w tym „do Dawida" nie równa się „do Mesjasza" (bo znowuż nie wliczamy Dawida). Za każdym razem mamy problemy z imionami krańcowymi, z domknięciem listy z początku lub na końcu, co pozwala na dowolny wybór sposobu interpretacji i ustalenia zakresu pokoleń, opis Mateusza nie jest po prostu zbyt precyzyjny.

Użycie przyimków „od do" pozwala na dość dużą swobodę interpretacyjną. Jeśli powiemy „pracował od poniedziałku do soboty, od soboty do wtorku miał wolne" to różnie można to odczytywać, ale najbardziej logiczna interpretacja jest taka: „pracował od poniedziałku do piątku włącznie, urlop wziął od soboty do poniedziałku włącznie". Zwrot „od" byłby (lub raczej jest) domknięty (zawiera w sobie daną frazę), z kolei „do" otwarty.

Zwrot „od uprowadzenia do Babilonu do Mesjasza pokoleń czternaście" sugerowałby, że do czasów Jezusa nastąpiło pokoleń czternaście, czternastym byłby Józef. Tak więc w istocie w rodowodzie mateuszowym brakuje nie jednego, lecz dwóch imion (Jezus zamiast 43 jest 41).

Drugi sposób odczytywania jest, chyba, o wiele bardziej przekonywujący i logiczny, tworzący znacznie bardziej spójne ramy: Abraham-Jesse, Dawid-Josjasz, Jechoniasz-Józef, Mesjasz 43 (lub Jechoniasz-Jezus), ale mówiąc szczerze nie jestem do końca przekonany, co do ostatecznego wyboru - oba podejścia są równouprawnione.

3.2. Struktura rodowodu wg Łukasza

„Łukasz" (co jest już znacznie mniej oczywiste, bo się do tego nie przyznaje) również stosuje symbolikę siódemkową (dzisiaj nazwalibyśmy to numerologią), licząc kolejne pokolenia od stworzenia świata (co nadaje temu rodowodowi znamion wyjątkowej, historycznej precyzji).

Jezus rodzi się w 77 pokoleniu („Jeżeli Kain miał być pomszczony siedem razy, to Lamech siedemdziesiąt siedem razy". Rdz 4.24), a całość rodowodu podzielić można na 4 okresy:
— od stworzenia świata do Thary włącznie, mamy 21 pokoleń,
— od Abrahama do Dawida włącznie pokoleń 14 (zbieżność z Mateuszem),
— od Natana do Salatiela włącznie 21 (okres królewski),
— od Zorobabela do Jezusa włącznie 21.
(Przyjąłem tutaj zapis domknięty z obu stron, żeby nie było wątpliwości.)

Podobnie jak Mateusz, Łukasz również zmuszony jest do dokonania obróbki redakcyjnej starotestamentowego pierwowzoru, by wtłoczyć go w schemat własnego wzorca.

Judejczycy ułożyli swe listy patriarchów na modłę szumerską, lista kainitów liczy osiem imion, wtórny wobec niej rodowód Noego — 10, i podobnie od Szema do Abrahama mamy 10 patriarchów (por. Mitologia Precesyjna, s....). Tak więc od Adama do Abrahama 20 pokoleń. Łukasz zaczyna listę (a raczej kończy, bo ma ona charakter wstępujący) od Boga, a między Arfaksada i Salę wkłada Kainama, co jest po prostu zwykłym fałszerstwem tekstu ST. Ciekawi mnie, w jaki sposób chrześcijańscy apologeci wytłumaczą takie posunięcie i taką obróbkę tekstu.

W drugim okresie (Abraham — Dawid) Łukasz zgadza się z Mateuszem, stosuje jednakże nieco inną formę co niektórych imion (Arni, Admin, Sala, Boos), co świadczyłoby o korzystaniu z odmiennej wersji Septuaginty, a zarazem o niezależności rodowodu w wersji Łukasza od wersji mateuszowej, lub na odwrót.

Następnie Łukasz schodzi na linię poboczną Natana, pomijając ród królewski, być może dlatego, że ten miał wymrzeć w niełasce, przeklęty przez Jahwe (Jeremiasza 22.30), a dokładniej żadnemu z jego potomków nie miało być dane odzyskanie tronu Dawida.

Tenże fragment rodowodu Łukasza jest wyjątkowo ciekawy. Zawiera 42 imiona, z których co siódme można wyróżnić:
42. Józef
49. Jezus
56. Salatiel
63. Mattatiasz
70. Józef, syn Mattatiasza
77. Jezus, syn Józefa

Zdublowanie kluczowych imion w miejscach kluczowych stanowić może kolejny element schematu, literackiej kreacji zamkniętej w ramach określonej wizji i koncepcji opartej na prawidłach matematycznych.

Kolejną prawidłowością, jaką udało mi się odszukać w tej partii tekstu było aż nazbyt częste występowanie imienia „Matatiasz" (czyli „Mateusz"). Licząc od końca rodowodu pierwszy z nich pojawia się na czwartej pozycji, pięć imion dalej jest kolejny, sześć — następny. Później następuje pewne załamanie wzoru - dokładnie pośrodku tej partii tekstu (linii bocznej Natana) umieszczono Salatiela i Zorobabela, bohaterów czasów wygnania. Pomijając ich na siódmej pozycji w górę odnajdujemy Melchiego, ale idąc dalej nasz schemat znowuż okazuje się trafny. Dokładnie osiem miejsc dalej kolejny Mateusz, dziewięć — następny. W innych miejscach Mattatiaszy nie ma żadnych:
Mattatha (9)
Maththat (8)
Melchi (7)
Salathiel
Zorobabel
Mattathiasz (6)
Mattathiasz (5)
Maththat (4)

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Święta rodzina Rozmówki racjonalno-klerykalne

See comments (7)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Krzysztof Sykta Zajmuje się głównie biblistyką i religioznawstwem. Prowadzi stronę synopsa.pl. Skończył ekonomię, jest dyrektorem w izbie gospodarczej i redaktorem w Magazynie Przedsiębiorczości i Integracji Lokalnej IMPULS. Był redaktorem naczelnym ezinu Playback.pl  Private site  Number of texts in service: 102  Show other texts of this author  Newest author's article: Niezmienność Pisma