Dr hab. Bohdan Chwedeńczuk (ur. 1938) — filozof, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalność naukowa: epistemologia, filozofia religii. Tłumacz literatury filozoficznej z kręgu amerykańskiej filozofii analitycznej. Publicysta m.in. czasopisma Bez Dogmatu. Autor m.in. Spór o naturę prawdy (Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1984); Trzeba w coś wierzyć? i inne eseje z filozofii praktycznej (Fundacja Aletheia, Warszawa 1997); Przekonania religijne (Fundacja Aletheia, Warszawa 2000)

Religia a demokracja — Bohdan Chwedeńczuk

Interesujące jest pytanie o stosunki zachodzące między religią a demokracją, rozumianymi jako dwie różne, by powiedzieć ogólnie, formy życia ludzkich zbiorowości. Twierdzę, że jeśli między religią a demokracją zachodzi relacja sprzyjania lub neutralności, jeśli więc religia wzmacnia demokrację lub nie oddziałuje na nią w żaden dostrzegalny sposób - gdy tak się dzieje, jest to jedynie traf, sporadyczny wynik osobliwego zbiegu okoliczności. Religia bowiem jest antagonistyczna wobec demokracji.

Dzisiejszy obraz Wszechświata — Jerzy Sikorski

Kosmologia to dziedzina działalności intelektualnej próbująca przedstawić nam całościowy obraz struktury i ewolucji Wszechświata. Każda epoka oraz każdy krąg kulturowy dopracowały się jakiejś swojej kosmologii. W czasach starożytnych były to mitologiczne opisy pochodzenia świata, jego budowy oraz przyszłych losów. Samo pojęcie „Wszechświata" ulegało daleko idącym zmianom w miarę gromadzenia i systematyzowania faktów obserwacyjnych. W czasach Kopernika Wszechświat ograniczał się właściwie do naszego układu planetarnego. Pojęcie naszej Galaktyki oraz innych galaktyk zaczęło formować się dopiero w pierwszej dekadzie XX wieku. Statyczny model kosmologiczny i stała kosmologiczna Einsteina. Globalna ewolucja Wszechświata i Wielki Wybuch. Najnowsze badania promieniowania reliktowego (COBE, BOOMERANG, W_MAP). Geometria Wszechświata. Czym jest ciemna materia i ciemna energia?

Prof. dr hab. Jerzy Sikorski — kosmolog, profesor Uniwersytetu Gdańskiego, wydział fizyki.

Najwybitniejsi politycy USA nie byli chrześcijanami - Kaz Dziamka

Mało osób w USA (a tym bardziej w Polsce) zdaje sobie sprawę, że najwybitniejsi politycy i prezydenci amerykańscy — Thomas Jefferson i James Madison — nie byli chrześcijanami. Warto o tym wiedzieć, bo bez Jeffersona i Madisona nie byłoby ani słynnej Deklaracji Niepodległości (którą w większości napisał Jefferson) ani Konstytucji Amerykańskiej (której napisanie nadzorował Madison i stąd nazwany jest „Ojcem Konstytucji Amerykańskiej"). Warto również o tym wiedzieć w okresie gdy kościołowi rzymskokatolickiemu pozwolono we współczesnej Polsce stworzyć średniowieczne państwo wyznaniowe.

Dr Kaz Dziamka — profesor technicznego collge’u w Nowym Meksyku (USA), redaktor naczelny magazynu The American Rationalist. Amerykański Racjonalista to niezależny amerykański magazyn wydawany po angielsku przez The Center for Inquiry w Amherst, stan Nowy Jork. Magazyn promuje racjonalizm, świecki humanizm i sceptycyzm. Zobacz wywiad z drem Dziamką. Zob. też: The American Rationalist. The alternative to religious superstition.

Krótki katalog okropieństw biblijnych — Lech Keller

Wbrew lansowanemu przez kościół katolicki, a praktycznie też i całe chrześcijaństwo poglądowi, Biblia, a Szczególnie Stary Testament, pełna jest opisów różnorakich okropieństw. W tym krótkim artykule skoncentruje się więc na najbardziej reprezentatywnych. Jahwe grozi w Starym Testamencie karą śmierci nawet za drobne wykroczenia. Zasada rewanżu jako postawa moralności opartej na Biblii, czyli „oko za oko, ząb za ząb". Jehowa jako Bóg okrutny i zazdrosny, ale o kogo? Kogo zabił Pan Bóg. Nowy Testament: Rodzina; Wojna i pokój; Biznes i finanse; Rolnictwo; Poparcie niewolnictwa i in.

Dr Lech Keller (ur. 1949) — pracownik naukowy Monash University w Melbourne (Australia); publicysta; autor kilku książek dotyczących programowania, współautor Literature in Times of Crisis (Melbourne, 1997); pracował m.in. jako analityk w Instytucie Organizacji Zarządzania i Doskonalenia Kadr w Warszawie; analityk systemów dla Datapoint Corporation, Compaq, Tandem, Telstra i in.; wykładał informatykę na uniwersytecie w Johannesburgu, zob. więcej: Monash University, Honorary Associate: Dr Lech Keller

Religia i cierpienie — Barbara Stanosz

Naturalną reakcją na cierpienie jest pragnienie usunięcia jego źródeł, a gdy źródłem cierpienia są relacje społeczne — chęć zmiany tych relacji nawet za cenę wysokiego ryzyka osobistego. Pragnienie wolności myśli i słowa jest tu wtórne, bo ta wolność stanowi zwykle narzędzie nieodzowne do urzeczywistnienia owej zmiany. Ale wolność myślenia jest też pierwotną, wręcz biologiczną potrzebą człowieka — nie dlatego, by był on szczególnie silny, lecz przeciwnie, dlatego, że fizycznie został przez naturę wyposażony dość mizernie i tylko rozum pozwala mu przetrwać jako gatunkowi i czerpać satysfakcję z życia osobniczego. Czy jednak nie jest prawdą, że udręczony cierpieniem człowiek skłonny jest popadać w stan paraliżu rozumu, jeśli pozwala to osłabić lub ukoić cierpienie? Chyba tak, ale nie częściej i nie na dłużej, niż w stan omdlenia pod wpływem silnego bólu fizycznego. Trwałe uzależnienie od religii na pewno nie jest stanem tego rodzaju. Czym jest zatem i dlaczego do niego dochodzi?

Cierpienie i mózg — Paweł Krukow

Niewykluczone, że świat jest dziś u progu wojny. USA, wielkie mocarstwo bardzo chętnie podchodzi do takiej perspektywy, chociaż to w tym państwie właśnie powstały specjalne ośrodki naukowe, stworzone po to aby pomóc amerykańskim żołnierzom, ofiarom z wojny wietnamskiej. Bardzo szybko zdaje się, zapomniano o tysiącach weteranów, którzy wracają z wojen i którzy często są w stanie psychicznego rozkładu z powodu przeżyć wojennych. Wojna nie kończy się wraz z podpisaniem zawieszenia broni, jej skutki ciągną się nierzadko przez następne dziesięciolecia, choć to raczej nie interesuje polityków wywołujących wojny. Tak samo jak nie kończy się poczucie zranienia i cierpienia ofiar wszelkich nadużyć, które powodują ludzkie cierpienie, zaraz po tym jak ustanie jakieś działanie, które owo cierpienie często powoduje. Dlatego też, jako wyraz wielkiego cynizmu i zupełnej degradacji moralnej można uznać twierdzenia wszystkich tych, którzy bagatelizują doniesienia i badania jasno wskazujące, że w naszym kraju stale dużo osób jest ofiarą przemocy domowej i molestowania seksualnego. A niestety, obrońcy „wartości" często uważają, że nie można o coś takiego podejrzewać wspaniałej, tradycyjnej polskiej rodziny i że nie można pod żadnym pozorem ingerować w to co się dzieje „w alkowie".

Nietzsche: portret filozofa i jego myśli — Paweł Krukow

Trudno dziś znaleźć drugiego filozofa takiego jak Friedrich Nietzsche, z którym łączyły się jednocześnie słowa wielkiego uwielbienia, uznania go prorokiem nowej ery, a jednocześnie słowa oskarżające o propagowanie najbardziej zbrodniczych ideologii. Trudno też znaleźć takiego filozofa, z którym łączyły się (i niestety łączą nadal) niesamowite akty zawładania jego myślą, mistyfikacji tej myśli lub wręcz jej zniekształcanie prowadzące do stworzenia takiej „filozofii nietzscheańskiej", pod którą z całą pewnością nigdy nie podpisałby się sam Nietzsche. Część I: „Filozofowanie młotem"; Część II: Epistemologia.

Paweł Krukow — student psychologii (V rok) na UMCS w Lublinie; zajmuje się teoretycznie i praktycznie badaniami nad neurobiologią, neuropsychologią osobowości; członek Ogólnopolskiego Klubu Miłośników Opery „Trubadur".

Wolność: Isaiaha Berlina głos w dyskusji - Rocamadour

Zbyt często atakowano i wciąż atakuje się wolność, aby nie próbować po raz kolejny stawać w jej obronie. Zbyt wiele bywa sposobów rozumienia tego pojęcia, pojęcia szerokiego i abstrakcyjnego, aby nie zadawać sobie ponownie trudu jego określenia. Jak w przypadku wielu pojęć filozoficznych, pod hasło 'wolność' podłożyć można niezliczoną ilość znaczeń. Pod hasłem wolności krytykuje się jak i broni praw człowieka do własnych, niezależnych opinii i działań. Słowa tego używają w swojej propagandzie zwolennicy jak i przeciwnicy Kościoła. Ideologie tak różne jak socjalizm i liberalizm chętnie się do niego odwołują, uzasadniając swoje racje. Jednym ze sposobów podejścia do zagadnienia wolności jest koncepcja wolności negatywnej i wolności pozytywnej. Jednym z uczestników tej dyskusji jest łotewski liberał — Isaiah Berlin. Swoje podejście przedstawia on w „Czterech esejach o wolności".

Rocamadour — studentka socjologii (III rok); Kraków

Wolnomularskie rozumienie wolności — Norbert Wójtowicz

Hasło "Liberté, Egalité, Fraternitaé" najczęściej bywa kojarzone z Rewolucją Francuską na której sztandarach zostało wyniesione. Jest to skojarzenie słuszne ale nie jedyne uprawnione w tym przypadku. „Wolność, Równość, Braterstwo" to również podstawowe hasło głoszone przez wolnomularzy, którzy obok tych trzech członów dodają czasem jeszcze jeden — sprawiedliwość społeczna. Głośny kilka lat temu Naczelny Kowboj RP Wojciech Cejrowski mówił, że ma ono wydźwięk "jak najbardziej antychrześcijański", gdyż "są to prawa ludzkie postawione w opozycji do Praw Boskich. Wolność z tego hasła ma zastąpić Boga — 'nie wolno ograniczać wolności człowieka Prawem Boskim' [...] Wolność, Równość, Braterstwo mają wyprzeć Boga, Honor i Ojczyznę. Wyprzeć, a nie uzupełnić. Wybrać więc trzeba jedno albo drugie, zapisać się do jednych albo do drugich. Nie można dwom panom służyć". Jest to więc hasło które można rozumieć na wiele różnych sposobów i to właśnie hasło znalazło się na sztandarach wolnomularstwa. Jak bywa ono tam rozumiane?

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: WYDANIE SPECJALNE - 1.06.2003. WYDANIE SPECJALNE - 12.03.2002.

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word