- Nie każdemu jest to takie oczywiste, proste i łatwe, nie każdy jest do tego skory, będąc związany mocnymi sentymentami, przyzwyczajeniami, historią, kulturą do danej wiary, nadto nie zdając sobie sprawy z ich szkodliwości i nie rozumiejąc potrzeby ich uzdrowienia, a do postulatów tego odnosząc się z nieufnością a nawet wrogością. Skazując się zatem na wierność kultowemu kłopotactwu, często uważając to za nobilitujący swą osobowość walor lojalności, wierności temu co jest poważane, z czym są kulturowo związani, co łączy z innymi, co ma wartość utrwalonego spoiwa duchowego własnego środowiska, społeczeństwa, państwa. Przy czym, nie jest to bynajmniej kwestią tylko takiego czy innego nastawienia — teoretycznego, psychicznego, kulturalnego - bowiem ileż to ludzie w swojej historii włożyli w sumie marnotrawnego wysiłku dla okazywania swojej uważanej za słuszną pobożności, wznosząc setki okazałych budowli i niezliczone pomniejsze, ile trudu w twórczości kultowo-imaginacyjnej, w jałowej estymonegacji (pobożności) osobistej i liturgicznej, wyniszczając się w religijnych sporach i wojnach, marnotrawiąc swój czas i uczucia wobec tego co nie istnieje, miast zwracać się do tego co istnieje, ciesząc się tym co dobre, zdrowo to pożytkując, a opędzając się od wszelkiego zła: dla zdrowia i zadowolenia swego i innych. - Oczywiście, dotychczas nie jest to w pełni i dla wszystkich jasne — a więc, każdy kto tego potrzebuje, może dowiadywać się i dowiedzieć o tym, jak jest naprawdę.

Sacrum według kościoła prawdosławnego

- Bóg Rzeczywisty: dobro i mądrość

Stanowi je to wszystko, co rzeczywiście istnieje a jest nam realnie mądrze dobre, co spełnia kryteria bycia nim (co nazywamy ogólnie: dobrem). — Czyli to wszystko, co służy do zaspokajania naszych ludzkich potrzeb bytowych: kondycyjnych, domowych, pracowych, lokomocyjnych, obywatelskich, małżeńskich i rodzinnych; to, co istnieje naturalnie w kosmosie, przyrodzie oraz nasze jej przetwory i wytwory, które nazywamy naszą kulturą — co jest realnie dostrzegalne, odczuwalne i faktycznie doznawane.

Wymieniana tu klauzula „bycia czegoś mądrze dobrym", jest stosowana dla uwypuklenia tego, iż to, co może być dla kogoś dobrem subiektywnym, lecz cechuje je także faktyczne zło, to nie jest ono dobrem zupełnym, i dlatego nie kwalifikuje się na sacrum powszechne, ogólnokościelne (dotyczy to np. dobra jakim są: przyjemności z zażywania narkotyków, przedmioty ukradzione, dobre samopoczucie z poniżenia kogoś, z krzywdzenia innych, zadowolenie z nieuczciwie osiąganych korzyści). — Sakralnym więc dobrem, jest dobro czynione, osiągane, czy pożytkowane przez nas obiektywnie mądrze, czyli bez wyrządzanego komukolwiek niestosownego i bezzasadnego przy tym zła — takim, które zachodzi czy które tworzymy spełniając postulaty składowe idei mądrości ludzkiego postępowania (postulaty te są tu wymienione dalej, w treści Kanonu Mądrystycznego).

A więc są nimi te wszystkie przedmioty i zjawiska, które dlatego, że są nam dobrem, to powszechnie darzone są ludzkim szacunkiem i wszelką estymą — są odczuwane i traktowane w sposób kultowy. Przy czym każdy, według swych potrzeb i uznania własnego, okoliczności i warunków swego życia, posiada indywidualny kompleks sakralny (własny skład boga, czyli dobre dla siebie osobliwości istniejącej rzeczywistości). Zatem, można tu wymienić całą postać Boga Rzeczywistego ogólnoludzko, oraz jego postacie pod jakimi jest on odczuwany, doznawany i szanowany indywidualnie czy środowiskowo. — To, co jest dobrem dla jednych, nie musi być takim dla drugich, a czymś im obojętnym, czy złym… i dlatego nie jest dla nich czymś sakralnie ważnym — czyli że jego poszczególne osobliwości mogą mieć ogólnoludzko charakter sakralnie względny.

Przedmioty i osobliwości sakralne uznawane i darzone estymą w kościele prawdosławnym

Ich wykaz według rodzaju dobra jakim są dla nas - czyli według rodzaju zaspokajanych przez nie naszych potrzeb

Sakra ogólnie dobroczynne (stwórcze, istnienia, życia, dobrego bytu):

— materia świata — jako tworzywo tego wszystkiego co w nim istnieje; jako motor stwórczy świata i nas ludzi; jako podłoże naszego istnienia, decydent naszego losu;

— obiekty i siły kosmosu mające wpływ na los Ziemi i nasz ludzki;

— Ziemia — jako matka tego wszystkiego, co znajduje się na niej; jako matka życia, przyrody, nas ludzi; jako miejsce, dom naszego bytu w świecie;

— przyroda — jako zasoby potrzebnych nam surowców, powietrza, wody, pokarmu; ze względu na zawarte w niej i doznawane przez nas wielorakie piękno;

— rośliny i zwierzęta pokarmowe, ich przetwory, żywność w ogóle — ponieważ zjadając je możemy żyć;

— Słońce — dlatego, że nas ogrzewa, oświetla i od niego zależy w ogóle trwanie życia na Ziemi;

— ogień — jako źródło potrzebnego nam ciepła;

— woda — dlatego, że zaspokaja nasze pragnienie, jest niezbędna naszemu życiu; deszcze, źródła, rzeki, jeziora, morza, wiatr — ponieważ dostarczają życiodajnej i urodzajodajnej wody; ponieważ są miejscem zasobów wodnych zwierząt pokarmowych; miejscem wypoczynku i rekreacji;

— Księżyc — jako obiekt estetyki i podziwu, jako miejsce korzystnie etapowe do dalszych badań i eksploracji kosmosu;

— planety, gwiazdy, komety - jako obiekty estetyki, podziwu i źródła poznawania historii, budowy i funkcjonowania świata;

— dobry, sprzyjający nam los: dane nam stałe korzystne warunki naszego życia, czy jakieś znacząco dobre nam chociażby pojedyncze zdarzenia życiowe;

— ludzkie mądrze dobre dzieła kultowe (także te, które tworzone są dla estymonegacji czegoś, a które same stają się obiektami estymy z racji swego dobra estetycznego, kulturowego, czy kapitałowego);

— osoby nam bliskie, dobre, kochane, ważne, mądre; dobrzy politycy, rządzący, naukowcy, przewodnicy kultowi;

- wszelkie dobre czyny, zdarzenia, sytuacje;

- pożyteczne zasoby ludzkiej kultury: technika, infrastruktura, dzieła kultowe i naukowe, ludzka wiedza, kwalifikacje, mądrość, mądrystyczna moralność.

Sakra kondycji:

— racjonalno-mądrystyczny ideał człowieka — jako dobry tego wzór do korzystnego uwzględniania, kierowania się nim w naszym życiu; do porównań, do wartościowania ludzkich osobowości;

— mądrość — jako ideał zawsze najlepszego postępowania ludzi;

— prawda o tym, co potrzebujemy i chcemy wiedzieć; wiedza, nauka, dzieła naukowe, szkoły, uczelnie; sprawność, zdrowie, siła, rzetelność, bezpieczeństwo, dobrobyt, zadowolenie; zabawy, sport; — wszystko to, jako przymioty wzmacniające naszą kondycję;

— nasze dobro własne, dobre: zdrowie, charakter, mądrość, wykształcenie, umiejętności, zdolności, zaradność, spolegliwość, posiadane użyteczne dobra materialne, miłości, przyjaźnie — stanowiące o stanie naszej kondycji osobistej;

— szpitale, lekarze, lekarstwa - jako leczący i wyprowadzający nas z doznanych destrukcji zdrowotnych;

— pieniądze — jako środek lokaty wartości wytworów naszej pracy, służący do nabywania potrzebnych nam dóbr pracy innych ludzi;

— uroda ciała ludzkiego; — piękno, harmonia, porządek wszelkich przedmiotów; — mądrze dobre dzieła sztuki; - wartościowe kulturowo zabytki; — ulubione miejsca; — miejsca pamiętnych zdarzeń; — przodkowie; — cmentarze; — świątynie; — ponieważ wszystko to sprzyja wzmacnianiu naszego zdrowia duchowego;

— miejsca specjalnie urządzone do spełniania potrzeb kultowych, będąc w tym efektywnie dobrymi, same stają się obiektami sakralnymi: świątynie, humanistyczne ośrodki badawcze i naukowe, szkoły, uczelnie, domy kultury, wydawnictwa, biblioteki, teatry, kina, dyskoteki, redakcje czasopism, redakcje programów radiowych i telewizyjnych, parlamenty.

Sakra pracy:

— wszelkie wytwory ludzi, a przede wszystkim szczególnie dobre, pożądane, wyróżniające się swą dobrą jakością, wykorzystywaniem;

— wynagrodzenie za pracę, jej efekty;

— kwalifikacje, fachowość zawodowa;

— praca twórcza, odkrywcza, nowatorska, doskonaląca, jej dzieła i ich twórcy.

Sakra małżeństwa i rodziny:

— osoby kochane, własny partner, małżonek, żona, dzieci, rodzice, rodzeństwo, rodzina;

— dobre relacje małżeńskie i rodzinne.

Sakra obywatelskie:

— dobrzy spolegliwi, życzliwi, pomocni znajomi, sąsiedzi, przyjaciele, własne plemię, naród, państwo;

— dobre stosunki społeczne, międzyludzkie, zgoda, pokój między ludźmi;

— zabezpieczenie socjalne, przydatne instytucje;

— wszyscy ludzie (szczególnie niekłopotaccy, nie złoczynni), a najbardziej spolegliwi.

Sakra domostwa:

— domy (mieszkania), ich architektura, wyposażenie, wygoda, piękno.

Sakra lokomocji:

— pojazdy, ich jakość, wygoda, piękno.

Sakra rzeczywiste przyjąłem nazywać Bogiem Rzeczywistym, jako że termin „bóg" jest najpowszechniej do tego używany; a to że są one rzeczywiste, jest faktyczne, jest prawdą. (A dla uwypuklania jego istnienia, pisemne nazywanie go z dużych liter.)

Bóg według teologii prawdosławnej

— Bóg Rzeczywisty dobro i mądrość

Wprawdzie pojęcie „boga" jest wynikiem kultowości imaginacyjnej, lecz zupełnie prawidłowo można stosować je i w kultowości racjonalnej, odnosząc je do tego, co faktycznie spełnia kryterium bycia bogiem, tego, co jest nim rzeczywiście. Już wcześniej przedstawiliśmy tutaj to, co jest realnym sacrum według kościoła prawdosławnego: są nim różne dobre dla nas obiekty rzeczywistości — a jeżeli zechcielibyśmy określić je jednym mianem, to zupełnie trafnym jest tu miano „Boga Rzeczywistego", jako że właśnie zbiór owych obiektów, razem wziętych, warunki bycia bogiem faktycznie spełnia. Tak pojmowany Bóg Rzeczywisty, nie jest postacią w swej istocie i obrazie jednoprzedmiotową, tzn. że tworzą go te różne przedmioty, ich części i cechy, które są dla nas tylko dobre - ich ogólny zbiór tu logiczny. Mogą nimi być i bywają też takie, stale lub wypadkowo (zależnie od danych okoliczności, warunków), które są po części i dobre i złe jednocześnie, lub raz dobre i innym razem złe — lecz nie oznacza to, że tym samym bóg może być i dobry i zły, bowiem właśnie jest nim tylko to, co jest w nich dla nas dobre (zatem pomijając to, co jest w nich złe). — Jest tak np. z różnymi, zmiennymi stanami atmosferycznymi, międzyludzkimi, geofizycznymi, techniki. Może być też tak, iż to, co dla jednych jest dobrem, dla innych jest złem, a więc dla tych pierwszych jest to boskie a dla drugich szatańskie — bowiem taka jest natura naszych relacji z rzeczywistością.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Liturgia kościoła prawdosławnego Mądrystyczne wnioski i przykazania do życia pobożnego

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word