Wprowadzenie

Rozważając problematykę związaną z ideą dziewictwa w chrześcijaństwie w aspekcie jednego z dogmatów maryjnych, warto zwrócić uwagę na kilka istotnych kwestii. Pierwsza z nich dotyczy suponowanego rodzeństwa Jezusa. Stanowi ona interesujący głos (będący formą argumentacji bądź kontrargumentacji) w dyskusji dotyczącej kultu dziewictwa (w aspekcie dogmatu o nieustającym dziewictwie Maryi). Kwestia ta związana jest ściśle z zagadnieniem pierworództwa, które stanowić może swoiste jej uzupełnienie. Jako dalsze rozwinięcie owych kwestii przedstawiam wybrane apokryfy, w których pojawia się kwestia dziewictwa maryjnego. Zamierzeniem moim jest, by rozdział ten był w swej istocie jak najbardziej wieloaspektowy i ukazujący tym samym wielowymiarowe ujęcie idei dziewictwa w chrześcijaństwie, zarówno na gruncie apologetycznym, jak i polemicznym. Co więcej, pragnę także potwierdzić i ugruntować przekonanie istniejące od wieków, że dociekania filozoficzne na gruncie danej religii, mogą stanowić niewyczerpane źródła dalszych różnego rodzaju poszukiwań, refleksji oraz inspiracji.

1. Kwestia braci i sióstr Pańskich

Kwestia dotycząca rodzeństwa Jezusa wywołuje wiele sporów i kontrowersji we współczesnym chrześcijaństwie, choć zagadnienie to poruszano niewątpliwie już wiele wieków wcześniej. Posiada ono źródło w Nowym Testamencie. Występowanie rzekomego rodzeństwa Jezusa na kartach Pisma św., według niektórych teologów (zwłaszcza protestanckich, np. — N. Giampiccoli’ego), stanowi zasadniczy kontrargument, odnośnie do nauki Kościoła o nieustającym dziewictwie Maryi. Co prawda, nie ma większych sprzeciwów wśród teologów chrześcijańskich odnośnie do dwóch pierwszych okresów dziewictwa Maryi: dziewiczego poczęcia (ante partum) oraz dziewiczych narodzin (in partu) Jezusa. Jednakże niektórzy z nich, poddają w wątpliwość tezę dotyczącą dalszego jej pozostawania w stanie dziewictwa (aż do śmierci), uważając ją za pozbawioną religijnego znaczenia, a także jako nie znajdującą odzwierciedlenia w Piśmie św.

Pytania jakie stawiam sobie w niniejszym podrozdziale, brzmią następująco: Czy Jezus rzeczywiście posiadał rodzeństwo według ciała? Czy może krewni Chrystusa, o których mowa w Piśmie św. byli jedynie jego kuzynami, lub też przyrodnim rodzeństwem, pochodzącym z pierwszego małżeństwa Józefa? Jaki (jeśli jakikolwiek) stopień powinowactwa łączył Jezusa i jego domniemanych krewnych wymienionych w Biblii? Czy zatem Maryja pozostała dziewicą do końca swego ziemskiego żywota, czy też nie? Czy możliwe jest dojście do ostatecznych konkluzji rozpatrując powyższe kwestie?

Rozważając powyższą problematykę warto przytoczyć kilka istotnych dla omawianej tematyki tekstów biblijnych.

W Ewangelii św. Jana czytamy:

"Następnie On ^{[ 1 ]}, Jego Matka, bracia i uczniowie Jego udali się do Kafanarum, gdzie pozostali kilka dni". ^{[ 2 ]}

Kolejny cytat pochodzi z Ewangelii św. Mateusza; fragment ten wymienia nawet braci Jezusa po imieniu:

"Czyż nie jest On ^{[ 3 ]} synem cieśli? Czy Jego Matce nie jest na imię Miriam a Jego braciom Jakub, Józef, Szymon i Juda? Także jego siostry, czy nie żyją wszystkie u nas? ^{[ 4 ]}

W tej samej Ewangelii czytamy także:

„Gdy jeszcze przemawiał ^{[ 5 ]} do tłumów, oto Jego Matka i bracia stanęli na dworze i chcieli z Nim mówić". ^{[ 6 ]}

Podobny tekst znajduje się w Ewangelii św. Łukasza:

"Wtedy przyszli do Niego ^{[ 7 ]} Jego Matka i bracia, lecz nie mogli dostać się do Niego z powodu tłumu. Oznajmiono mu: 'Twoja Matka i bracia stoją na dworze i chcą się widzieć z Tobą'". ^{[ 8 ]}

Także na samym niemalże wstępie Dziejów Apostolskich wzmiankuje się o rodzeństwie Jezusa:

„Wszyscy oni trwali jednomyślnie na modlitwie razem z niewiastami, Maryją, Matką Jezusa, i braćmi Jego". ^{[ 9 ]}

Bracia Pańscy pojawiają się także w dalszej części Nowego Testamentu, w Pierwszym Liście do Koryntian napisano:

"Czyż nie wolno nam brać ze sobą niewiasty-siostry, podobnie jak to czynią pozostali apostołowie oraz bracia Pańscy (...)". ^{[ 10 ]}

W Liście do Galatów natomiast, pojawia się postać jednego z Apostołów, jako brata Pańskiego, czytamy tu:

„Spośród zaś innych, którzy należą do grona Apostołów, widziałem jedynie Jakuba, brata Pańskiego". ^{[ 11 ]}

Przytoczone fragmenty biblijne spotkały się z licznymi komentarzami, zarówno obrońców tezy o nieustającym dziewictwie Maryi, jak i tych, którzy w owych cytatach upatrują rzeczywiste potwierdzenie istnienia rodzeństwa Jezusa. Warto rozpatrzyć zatem argumentację na rzecz obu powyższych stanowisk.

1. 1.Teoria Hieronima

Teoria ta, wyrażająca podstawowy artykuł wiary, panujący dziś w Kościele rzymskokatolickim, głosi, że wspomniani w Biblii bracia i siostry Chrystusa byli w rzeczywistości jego kuzynostwem. Przekonanie to, zostało sformułowane w 383 roku przez św. Hieronima, autora Wulgaty - słynnego łacińskiego przekładu Pisma św. Myśliciel ten przedstawia dość szeroko rozbudowaną argumentację na rzecz owej tezy. Postaram się zrekonstruować jej główny tok, a także podać najważniejsze komentarze do niej — zarówno te apologetyczne jak i polemiczne.

Otóż, Hieronim powołuje się w swej teorii na postać Jakuba, o którym mowa w cytowanym powyżej Liście do Galatów. Św. Paweł włącza go do kręgu apostołów, których jak uważa Hieronim było wyłącznie dwunastu. Tak więc jego zdaniem wśród nich należy szukać Jakuba. Kim jednak jest owa postać? Nie może on być bratem Jana, o którym mowa w Dziejach Apostolskich, gdyż ten został zamordowany na długo przed wydarzeniami z Listu do Galatów. W owym fragmencie Dziejów Apostolskich napisano bowiem tak:

"W tym czasie Herod zaczął prześladować niektórych członków Kościoła. Ściął mieczem Jakuba, brata Jana (...)". ^{[ 12 ]}

Z tego też powodu, Hieronim wnioskuje, że należy utożsamić ową postać z drugim Jakubem spośród Dwunastu — Jakubem, synem Alfeusza. Myśliciel idąc tym tropem, powołuje się na cytat z Ewangelii św. Marka gdzie czytamy:

„Czyż nie jest to cieśla ^{[ 13 ]}, syn Maryi, a brat Jakuba, Józefa, Judy i Szymona?" ^{[ 14 ]}

Następnie zaś przywołuje dalszy fragment tejże Ewangelii, gdzie napisano:

"Były tam również niewiasty, które przypatrywały się z daleka, między nimi Maria Magdalena, Maria, matka Jakuba Mniejszego i Józefa, i Salome". ^{[ 15 ]}

Z obu powyższych tekstów Hieronim wyprowadza wniosek, że mowa w nich o jednej i tej samej osobie. Po pierwsze dlatego, iż Jakub z obu cytatów jest bratem Józefa. Po drugie, jak wskazuje jeden z tekstów, jest on także synem Marii. Tak więc według Hieronima, Jakub brat Pański, Jakub syn Alfeusza, oraz Jakub Mniejszy to jedna i ta sama osoba, występująca pod różnymi określeniami.

Następny krok w argumentacji Hieronima polega na zestawieniu listy kobiet, obecnych przy ukrzyżowaniu Jezusa. Odwołuje się on tu do trzech Ewangelii:

"Św. Marek (15: 40) wymienia następujące niewiasty: Maria Magdalena, Maria, matka Jakuba Mniejszego i Józefa, i Salome. Według św. Mateusza (27: 56) zaś, są to: Maria Magdalena, Maria, matka Jakuba i Józefa, oraz matka synów Zebedusza. W Ewangelii św. Jana (19: 25) z kolei, lista ta przedstawia się następująco: Matka Jego ^{[ 16 ]} i siostra Matki Jego, Maria, żona Kleofasa, i Maria Magdalena".

Analizując powyższe teksty łatwo zauważyć, że w każdym z nich pojawia się postać Marii Magdaleny. Drugą postać — Salome, można bez trudu utożsamić z matką synów Zebedeusza. Pojawia się jednak pytanie odnośnie Ewangelii św. Jana. Ile bowiem, wymienia on niewiast? Czy są to cztery postaci — Matka Jezusa, siostra matki Jezusa, Maria — żona Kleofasa i Maria Magdalena? Czy też może Ewangelista wymienia tu tylko trzy niewiasty: Matkę Jezusa, siostrę matki Jezusa, Marię — żonę Kleofasa, oraz Marię Magdalenę?

Hieronim postuluje, że mowa jest o trzech kobietach, ponieważ zarówno św. Marek jak i św. Mateusz podają taką liczbę. Dlaczego więc św. Jan miałby podawać inną?

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Panteon Trójc pogańskich Piekło Kościoła

See comments (1)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word