The RationalistSkip to content


We have registered
199.558.958 visits
There are 7364 articles   written by 1065 authors. They could occupy 29017 A4 pages

Search in sites:

Advanced search..

The latest sites..
Digests archive....

 How do you like that?
This rocks!
Well done
I don't mind
This sucks
  

Casted 2991 votes.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zamów dobrą książkę.
Propozycje Racjonalisty:
Sklepik "Racjonalisty"
 Religions and sects » Religions of Asia

Erotyczny charakter tantry hinduistycznej i buddyjskiej [2]
Author of this text:

Kolejnym ważnym elementem tantry jest celebrowanie mandali. Mandala dosłownie oznacza „krąg", i „koło” – „Jest to rysunek dość złożony, obejmujący krąg zewnętrzny i jedno lub kilka koncentrycznych kół, które zamykają kwadrat podzielony na 4 trójkąty: wewnątrz każdego z tych trójkątów, a także w centrum mandali znajdują się koła zawierające obrazy bóstw albo ich symbole. Ten schemat ikonograficzny poddaje się niezliczonym odmianom: jedne mandale mają wygląd labiryntu, inne pałacu z murami obronnymi, wieżami, ogrodami (...)" [ 31 ].

Mandala jest narzędziem stosowanym w rytuale i medytacji. Wchodząc w mandaliczną przestrzeń, praktykujący doświadcza stopniowej transformacji nieświadomości w świadomość. Mandala symbolizuje święty wymiar czasu i przestrzeni. Przedstawienia mitologicznych bóstw i postaci w środku mandali stanowią reprezentacje określonych stanów mentalnych, a sama struktura mandali wyznacza drogę do centrum, które oznacza osiągnięcie integracji indywidualnego „ja" z najwyższą rzeczywistością. Natomiast w medytacji mandala pomaga w wizualizacji symboli – we własnym ciele [ 32 ].

W praktykach trantrycznych, nieocenioną rolę pełni ciało. Reprezentuje ono kosmos i cały panteon bóstw, toteż odgrywa kluczową rolę w drodze do wyzwolenia. Tantrycy muszą praktykować medytację i ćwiczenia jogiczne, w celu utrzymania kondycji fizycznej [ 33 ]. Ciało człowieka bowiem stanowi swoisty instrument, który poprzez odpowiednie zabiegi pomaga w dostąpieniu Absolutu. Jedną z fundamentalnych koncepcji tantrycznych jest tożsamość ludzkiego ciała z wszechświatem na zasadzie jedności mikrokosmosu z makrokosmosem.

Generalnie rzecz ujmując, fizjologia tantryczna wyróżnia ciało fizyczne i subtelne – odpowiednik ciała boskiego. Specyficznymi konstruktami tej fizjologii są kanały, przez które przechodzi energia – nadi oraz centra, w których skupia się energia kosmiczna i boska – czakramy. Najważniejsze z nadi to: ida, pingala i suszumna. Mówi się, że wszystkie z nich istnieją tylko na poziomie symbolicznym – w świadomości jogina [ 34 ]. Ida – biegnie do lewej dziurki nosa, pingala – do prawej, a suszumna prowadzi do najistotniejszej czakry – sahasrary [ 35 ].

Celem praktyk jest skierowanie energii do suszumny, aby osiągnąć stan czystej świadomości. Uważa się, że ida to księżyc, Śiwa i jego nasienie, pingala – słońce, sprawcza moc Śakti oraz, ida przenosi nasienie, a pingala – jajo. Najczęściej spotykane nazwy dla idy i pingali, to odpowiednio – „słońce" i „księżyc" – symbole Śakti i Śiwy [ 36 ].

Rytuały tantryczne kładą również nacisk na praktykowanie jogi kundalini (joga wężowa), która dąży do połączenia przeciwstawnych sobie energii: seksualnej i duchowej. Kundalini nazywana jest również „wężową mocą". Jest to boska, kosmiczna moc, która drzemie w ciele każdego człowieka [ 37 ]. "Joga ta rozwinęła mistyczną fizjologię ciała opisując proces budzenia energii kundalini i jej wznoszenie się przez kolejne centra (czakramy) [ 38 ]. Kundalini uosabia żeńską energię (śakti), którą należy obudzić i nakierować centralnym kanałem energetycznym (znajdującym się u podstawy kręgosłupa – muladhara) do najwyższego centrum energii – sahasrary (znajduje się na szczycie głowy i stanowi siedzibę Śiwy). Aby pobudzić Kundalini należy wykonywać skomplikowane ćwiczenia jogiczne, które nastawione są na zatrzymanie oddechu. Oprócz tego, częstokroc wykonuje się odpowiednie pozycje ciała, określane mianem asana [ 39 ] i mudra [ 40 ]. W ten sposób przeciwstawne sobie pierwiastki jednoczą się.

Na tle rozpatrywanej tantry hinduistycznej, warto wskazać na wyjątkowość tantry buddyjskiej, w kontekście jej erotycznych aspektów. Specyfika tantry buddyjskiej musi być, rzecz jasna, zabarwiona doktryną filozoficzno-religijną samego buddyzmu, gdzie kwestią zasadniczą jest bezpośrednie doświadczenie rzeczywistości. Duży wpływ na późniejszy kształt buddyzmu mają jego początki, tkwiące w skrajnie ascetycznym ruchu śramanów, odrzucających wszystkie przejawy życia materialnego, kondycji ziemskiej, a przede wszystkim – kobiecości [ 41 ]. Zgodnie z obowiązkiem życia w czystości (bhikkhu), mnichowi nie wolno było odezwać się do kobiety, ani przyjąć czegokolwiek z jej rąk. Kobieta bowiem budziła zbyt wiele namiętności, a zatem była przyczyną cierpienia. Wyzbycie się fałszywych pragnień, stłumienie żądz związanych z seksem, małżeństwem i rodziną było warunkiem koniecznym wyzwolenia się z samsary [ 42 ].

Początkowo, zgodnie z ascetyczną doktryną buddyzmu: głównym celem życia ludzkiego powinno być wyzwolenie z cierpienia i osiągnięcie nirwany. Obowiązkiem każdego buddysty było przestrzeganie 5 zakazów: zabijania, kradzieży, kłamstwa, picia napojów upajających i prowadzenie życia nieczystego. Środowisko mnisze natomiast zobowiązane było do respektowania znacznie większej ilości zakazów m.in.: zakazane były wszelkie rozrywki jak tańce, muzyka, teatr, a także obcowanie cielesne [ 43 ]. Stopniowo jednak buddyzm ulegał ewolucji i przejmował wiele wierzeń ludowych. Konsekwencją tego było pojawienie się tantry.

Już w okresie „Wielkiego Wozu", do panteonu i mitologii buddyjskiej wkroczyły żeńskie bóstwa związane z płodnością i erotyzmem. Jedną z pierwszych takich bogiń była Pradżniaparamita [ 44 ], będąca personifikacją cech bodhisattwy. Potem na wzór panteonu hinduistycznego Buddowie i bodhisattwowie otrzymali swoje małżonki kojarzone odtąd jako śakti swoich mężów. Związek taki pojmowano jako seksualny [ 45 ].

Jeśli chodzi o teksty tantryczne, ich powstanie datuje się je na okres między IV a X wiekiem. Tradycja tantryczna podaje, iż zostały one objawione mahasiddhom [ 46 ]przez Buddę, który objawił się im pod postacią energii (Wadżradhara). Źródłem tych objawień jest Pierwotny Budda, który zamanifestował się jako Bóg i Bogini w seksualnym zespoleniu , w „wielkiej błogości" zwanej mahasukhi. Budda nauczając tantr ukazywał się ze swoją małżonką w zespoleniu, dlatego też praktykujący musi ten akt wizualizować [ 47 ].

Główna różnica miedzy tantrą buddyjską a hinduską zasadza się na sposobie traktowania rzeczywistości zjawiskowej, jak i tej absolutnej. Zarówno jedną, jak i drugą cechuje niesubstancjalność – pustka [ 48 ]. W tantrze buddyjskiej podkreśla się, iż świat widziany jest jako zewnętrzna manifestacja wewnętrznego oświecenia, a proces transformacji polega przede wszystkim na przemienieniu substancji takich jak: ignorancja i namiętność w oświeconą świadomość. Natura namiętności nie jest stłumiona i zanegowana, ale jest zbierana i transformowana przez tantryka. Tantrycy buddyjscy zwracają uwagę, iż jednostronne wywyższenie ducha i zaprzeczenie ciała – jak dzieje się w ortodoksyjnych nurtach – w ostateczności prowadzi do autodestrukcji, ponieważ negujemy pewną część naszej istoty [ 49 ].

Kolejnym, istotnym aspektem różnicy między omawianymi rodzajami tantr jest sposób postrzegania żeńskich i męskich mocy, które w hinduizmie oznaczają odpowiednio: aktywność i statyczność, podczas gdy w buddyzmie aspekt żeński związany jest z działaniem i mądrością, a męski z energią. Ponadto, specyficznym rysem buddyzmu tybetańskiego jest ogromny szacunek w stosunku do odmiennej płci [ 50 ].

Jednakże, w każdym z tantryzmów, podstawowa zasada sprowadza się do idei, iż zespolenie seksualne między kobietą i mężczyzną polega na przepływie energii i najlepiej, kiedy odbywa się bez wzajemnej stymulacji. Poprzez akt seksualny dokonuje się zrównoważenie biegunowości, a co za tym idzie – zaistnienie więzi i harmonii pomiędzy człowiekiem a światem.

Tantra, zarówno na płaszczyźnie ideologicznej, jak i rytualnej posługuje się symboliką i praktykami seksualnymi, ponieważ są one doskonałym sposobem przekroczenia poczucia dualizmu świata, poprzez doświadczenie dwóch odrębnych i złączonych ciał, w rezultacie stanowiących Jedność. Ta swoista „rozpusta" seksualna tantryków stanowi niejako katharsis od grzesznych skłonności i uczynków [ 51 ].

Podsumowując, należy zwrócić uwagę na istotny fakt, iż motyw erotyzmu żeńsko-męskiego na terenie Indii pojawia się od niepamiętnych czasów. Już nawet w sferze mitologicznej zjednoczenie seksualne między bogami jest aktem sakralnym. Natomiast późniejszy akt seksualny jest po prostu powtórzeniem tej świętej czynności.

Bibliografia

  • Ł. Trzciński, Tantra Śiwaicka, w: Filozofia Wschodu, pod red. B. Szymańskiej, Kraków 2001
  • M. Czerniak – Drożdżowicz, Tantryczne tradycje Indii, w: Hinduizm, „Znak", nr 553, Kraków 1999
  • M. Jakubczak, M. Sacha-Piekło, Między wiarą a gnozą. Doświadczenie mistyczne w tradycjach Orientu, Kraków 2003
  • Tulku Thondup Rinpocze, Ukryte nauki Tybetu, Kraków 1999
  • M. Eliade, Mity, sny i misteria, Warszawa 1999
  • Ł. Trzciński, Tantra buddyjska, w: Encyklopedia religii świata, T.1, pod red. W. Żakowskiego, Warszawa 1997
  • Padoux A., Tantryzm, w: Encyklopedia religii świata T.1, pod red. W. Żakowskiego, Warszawa 1997
  • Kudelska M., Hinduizm, Kraków 2006
  • Kudelska M., Hinduizm – jedność w różnorodności, „Znak", nr 533, Kraków 1999
  • Jakimowicz – Shah M., Jakimowicz A., Mitologia indyjska, Warszawa 1982
  • Giaco, XIV Dalajlama Tenzin, Świat buddyzmu tybetańskiego, Kraków 2002
  • Eliade M., Joga: nieśmiertelność i wolność, Warszawa 1984
  • Eliade M., Mity, sny i misteria, Warszawa 1999
  • D'Onza Chiodo M., Buddyzm, Kraków 2005
  • Czerniak – Drożdżowicz M., Tantryczne tradycje Indii, w: „Znak", Hinduizm, nr 553, Kraków 1999
  • Basham Arthur L., Indie od początku dziejów do podboju muzułmańskiego, Warszawa 1964
  • Brockington J.L., Święta nić hinduizmu: hinduizm w jego ciągłości i różnorodności, Warszawa 1990

1 2 

 Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też:
Kobieta w hinduizmie
Konfucjanizm

 Comment on this article..   See comments (3)..   


 Footnotes:
[ 31 ] Ibidem, s. 233
[ 32 ] Ibidem
[ 33 ] Ibidem
[ 34 ] Ibidem
[ 35 ] sahasrara — centralna, docelowa czakra, utożsamiana z Absolutem
[ 36 ] Ibidem
[ 37 ] M.Kudelska, Hinduizm , op.cit.
[ 38 ] Ibidem, s.211
[ 39 ] asany — pozycje ciała stosowane w praktykach jogi, mają za zadanie odizolować zmysły od konsekwencji wysiłku podczas tych praktyk i pomóc w uzyskaniu stabilności ciała
[ 40 ] M.Drożdżowicz, op.cit.
[ 41 ] J.L. Brockington, op.cit.
[ 42 ] M. D'Onza Chiodo, Buddyzm , Kraków 2005, s.69
[ 43 ] A.L. Basham, op.cit.
[ 44 ] Pradżniaparamita — bogini personifikująca mądrość
[ 45 ] A.L. Basham, op.cit.
[ 46 ] mahasiddhowie — wielcy, oświeceni mistrzowie tantrycznej ścieżki, którzy uzyskali "najwyższą moc" — maha — siddhi
[ 47 ] XIV Dalajlama Tenzin Giaco, Świat buddyzmu tybetańskiego , Kraków 2002
[ 48 ] Ł. Trzciński, Tantra buddyjska , op.cit.
[ 49 ] Tulku Thondup Rinpocze, Ukryte nauki Tybetu , Kraków 1999
[ 50 ] Ibidem
[ 51 ] M. Eliade, Joga...

« Religions of Asia   (Published: 14-10-2007 Last change: 28-01-2009)

 Send text to e-mail address..   
Print-out version..    PDF    MS Word

Ilona Wojtarowicz
Absolwentka religioznawstwa na Uniwesytecie Jagiellońskim (2006).

 Number of texts in service: 8  Show other texts of this author
 Newest author's article: Kabała a sufizm
All rights reserved. Copyrights belongs to author and/or Racjonalista.pl portal. No part of the content may be copied, reproducted nor use in any form without copyright holder's consent. Any breach of these rights is subject to Polish and international law.
page 5579 
   Want more? Sign up for free!
[ Cooperation ] [ Advertise ] [ Map of the site ] [ F.A.Q. ] [ Store ] [ Sign up ] [ Contact ]
The Rationalist © Copyright 2000-2018 (English section of Polish Racjonalista.pl)
The Polish Association of Rationalists (PSR)