Co jednak, jeśli to prawo istnieje, lecz realne warunki życia jednostki stanowią jego totalne zaprzeczenie? Wówczas to staje się ono pustym pojęciem i przybiera postać maski, zakrywającej faktyczne zniewolenie.

Relatywizm, podważając zasadę krytyki, autoryzuje ten smutny spektakl. Powołując się na rzekomą dowolność i różnorodność zarówno wersji piekła jak i wizji zbawienia pozostawia jednostkę samej sobie. Przezwyciężenie owej samotności musi zatem łączyć się z przezwyciężeniem samego relatywizmu, który będąc mechanizmem obronnym urzeczowionej świadomości, stanowi jednocześnie granice jej emancypacji.

Zdaje się, że Marcuse zlekceważył ten problem. Dopiero J. Habermas nada mu właściwej powagi. Tymczasem „świadomość fałszywa" ma się dobrze i czeka na kolejnych demaskatorów, a dyskusja na temat optymalnych warunków ludzkiego rozwoju na nowe argumenty.

Biliografia:

1. A. Kłoskowska, Kultura masowa, Warszawa 1980.
2. K. Marks, F. Engels, Dzieła. Rękopisy filozoficzno-ekonomiczne, t. I, Warszawa 1976.
3. L. Kołakowski, Główne nurty marksizmu. Powstanie, t. I, Poznań 2000.
4. H. Marcuse, Człowiek jednowymiarowy, przeł. W. Gromczyński, Warszawa 1991
5. M. Horkheimer, T. W. Adorno, Dialektyka Oświecenia. Fragmenty filozoficzne, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 1994.
6. Marcuse, Eros i cywilizacja, przeł. H. Jankowska, A. Pawelski, Warszawa 1998.

See other sites:

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Kultura masowa - nowa dyktatura ciemniaków Moja filozofia kultury

Comment on this article..   See comments (9)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Marcin Punpur Absolwent ekonomii i filozofii. Studiował w Olsztynie, Bremie i Bernie. Zainteresowania: filozofia kultury, religii i polityki.  Number of texts in service: 53  Show other texts of this author  Newest author's article: W co wierzą ateiści