1689 — przybyli do Legnicy pierwsi jezuici, którzy doprowadzili do rozniecenia ceremonialnej pobożności (z ich inicjatywy odbyła się w roku 1691 pierwsza od wielu lat publiczna procesja Bożego Ciała.

Konwencja w Altranstädt

W związku z ciągłym naruszaniem przez katolików traktatu westfalskiego doszło do interwencji na rzecz nękanych protestantów legnickich samego króla szwedzkiego Karola XII. Stało się to możliwe w związku z trwającą Wielką Wojną Północną (1700-1721), w czasie której działania wojenne przywiały Karola w pobliże Śląska. Poszkodowani wystosowali do króla, którego uważali za gwaranta pokojów westfalskich, poselstwo, które zapoznało go z ciężkim położeniem oraz bezprawnym traktowaniem protestantów. Wskazano, że ich sytuacja znacznie się pogorszyła po śmierci Jerzego Wilhelma, pozbawiono ich swobody kultu, najbardziej jednak uskarżano się na liczne konfiskaty kościołów. Karol interweniował u cesarza, co zaowocowało zawarciem Konwencji w Altranstädt 1 IX 1706 r. Na mocy porozumienia miano zwrócić zagarnięte kościoły w księstwie legnicko-brzesko-wołowskim, a także ziębickim i oleśnickim (łącznie 121 kościołów). Luteranie mieli cieszyć się pełnią praw wyznaniowych i politycznych. Protestanci uzyskali też prawo budowy sześciu tzw. Kościołów Łaski (co zresztą przyszło im drogo opłacić na rzecz „łaskodawców"). Wprowadzono też zakaz zmuszania protestantów przechodzenia na katolicyzm.

Wystarczyło jednak, że „gwarant pokoju westfalskiego" opuścił okolice Śląska, aby rozpoczęła się zemsta katolików za wymuszone ustępstwo. Rozpoczęły się szykany protestantów oraz łamanie nakazów Konwencji. Nic tedy dziwnego, że ciemiężeni z całym oddaniem popierali przejęcie w Legnicy władzy przez dynastię Hohenzollernów, która przywróciła na tych ziemiach protestantyzm

Pod panowaniem pruskim (1742-1945)

Pod rządami pruskimi Kościół znów utracił Legnicę. Tym razem na ponad 200 lat.

1810, 30 X — edykt sekularyzujący dobra Kościoła katolickiego uczynił wiele dobra dla miasta (adaptowano budynki kościelne na cele społeczne — dla administracji, oświaty, przemysłu). W Legnicy wywłaszczono klasztor i kościół Benedyktynek (dziś I LO) oraz zespół budowli należących bernardynów. Kościół Matki Boskiej Bolesnej po sprzedaniu w prywatne ręce został rozebrany, a cegła sprzedana. Upaństwowiono poza tym m.in. pałac opatów lubiąskich (dziś słynne Muzeum Miedzi) oraz budynki administrowane przez zakon Krzyżowców z czerwoną gwiazdą (na przedmieściu złotoryjskim). Pozostaje po tym tylko wspomnienie i żal, że do dziś zamiast sekularyzować dla bra miasta — oddaje się.

1814 — katolików było ponad siedmiokrotnie mniej niż protestantów.

1845 — powstał nowy odłam w legnickim katolicyzmie — gmina chrześcijańsko-katolicka, która w 1859 zmieniła nazwę na Gminę Wolno-Religijną

Legniccy katolicy i papieska nieomylność

Kiedy na I Soborze Watykańskim papież uchwalił swą nieomylność wiele środowisk katolickich było temu zdecydowanie przeciwnych. I tak w 1870 r. wikary legnickiej parafii Jentsch odważył się opublikować w prasie ogólnośląskiej (nie katolickiej) ...wezwanie do walki przeciw „kościelnemu absolutyzmowi". Poparły go zwłaszcza wyższe warstwy legnickiej społeczności katolickiej. W odpowiedzi na tę postawę władze duchowne suspendowały wikarego, który w maju musiał ulec (jeśli nadal zamierzał być wikarym), odwołał swoje „wezwanie" i zadeklarował swoje poparcie dla „nieomylności". Został jednak przeniesiony do innej parafii.

*

ok. 1871 — Legnica stała się centrum baptystów dla całego lnego Śląska i Poznańskiego

1871 — ewangelicy stanowią 77,9% mieszkańców, katolicy 16,7%, żydzi — 3,8% (podobne proporcje występowały w całym tym okresie)

lata 70. — wyjątkowo ciężkie czasy dla KK w związku z Kulturkampfem wymierzonym również w Kościół katolicki, w Legnicy jednak nie ponieśli oni takich strat jak w innych rejonach. Dla Polaków szczęściem w nieszczęściu było to, że ze szkół usunięto zakonników, wygnano również zakonnice. Kościół dostał ponowne pozwolenie na proboszcza w roku 1889

1873 — rada miejska wprowadziła podatek kościelny jako datek do podatku dochodowego (na rzecz protestantów)

W drugiej połowie XIX wieku osiedliła się w Legnicy Armia Zbawienia, która utrzymywała się do drugiej wojny światowej

Kościół po 1945 r.

Niestety nie dysponuję rzetelnym opracowaniem tego okresu (w Monografii... opisał go ksiądz w sposób stroniący z urzędu od obiektywizmu), toteż poprzestanę tylko o kilku wydarzeniach i wypowiedziach księdza.

Barokowy kościół św. Jana z XVIII wieku (stan — lata 70.) — siedziba franciszkanów i Niższego Seminarium Duchownego. Zwróć uwagę na brak wieży. Uwaga: te i poniższe zdjęcia można zobaczyć w powiększeniu klikając na każde z nich.

Zaraz po wojnie ksiądz Łączyński z parafii św. Jana zamierzył znów ściągnąć Legnicy jezuitów. Zaplanował dla nich obecny budynek I LO. Na szczęście władze miasta nie wyraziły na to zgody. Zdecydowano się na sprowadzenie franciszkanów konwentualnych (skasowanych jeszcze w 1524), którzy po 1956 otworzyli Niższe Seminarium Duchowne (namiastka szkoły średniej o bardzo niskim poziomie kształcące od piętnastego roku życia potencjalnych księży). Bracia legniccy są bogaci i skąpi.

Autor szkicu żali się również, że władze miasta poczynają otwierać szkoły o charakterze "ściśle laickim", "bez możliwości nauczania religii", takie jak ...liceum ogólnokształcące przy ul. Zielonej. II LO zawsze było najlepszym ogólniakiem w Legnicy, ustępującym być może jedynie I LO (również będące powodem zmartwień duchowieństwa)

1966 — "Niezwykłym i głęboko poruszającym całe miasto wydarzeniem, poprzedzonym specjalnymi rekolekcjami, jesienią 1966 r. było Nawiedzenie Kopii Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej". Jako ciekawostkę możesz przekonać się, że emocje legniczan związane z nawiedzeniami popularnych bałwanów nie ustały (przynajmniej na kartach przykościelnych gazet) nawet po obaleniu komuny.

20 lat przed zagrożeniem powodziowym z 1997 Legnicę opanowała wielka powódź. Zobacz jak pływano łódką po Rynku.

Sytuacja po obaleniu komuny

"Legnicę zaczęli penetrować wysłańcy egzotycznych religii wschodnich: Międzynaro we Stowarzyszenie Świa mości Kryszny, popularnie Hare Kryszna, różnych odłamów buddyzmu czy innych sekt i ruchów parareligijnych. Niestety, najczęściej wiązało się to z destrukcją, niszczącą psychiczną kondycję młodzieży"...i drenażem kościelnych sakw

1992 — Legnica stolicą biskupstwa, pierwszy biskup ordynariusz — Tadeusz Rybak (jak apostołowie Jezusowi, tylko z ekskluzywną furą) 1993 - Rybak powołał istnienia Wyższe Seminarium Duchowne z siedzibą w Legnicy.

Oto pałac Kurii Biskupiej i Wyższego Seminarium Duchownego

Radość legniczan z powodu posiadania w swoim mieście pałacu biskupa powiększyła niewątpliwie zmiana nazwy ulicy z Fryderyka Szopena na ul. Kurii Biskupiej, natomiast "zawodówkę z umiejętnością prowadzenia mszy", jak określił pewien ksiądz Wyższe Seminarium Duchowne, uświetniło powołanie przy katedrze ...Towarzystwa Przyjaciół Wyższego Seminarium Duchownego. Choć przy katedrze legnickiej działa wiele organizacji religijnych skupiających świeckich, w tym:

• Żywy Różaniec
• Wspólnota Miłosierdzia Bożego
• Bractwo Św. Józefa
• Stowarzyszenie Rodzin Katolickich
• Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży
• Eucharystyczny Ruch Młodych
• Społeczny Komitet Ochrony Katedry
• Schola parafialna
• Straż Honorowa Najświętszego Serca Pana Jezusa
• Towarzystwo Przyjaciół Wyższego Seminarium Duchownego
• Apostolat Maryjny
• Wspólnota Krwi Chrystusa
• Akcja Katolicka
• Zespół Charytatywny
• Chór międzyparafialny
• Ministranci i Lektorzy

to mimo wszystko stawiennictwo na niedzielnych mszach w największej parafii legnickiej nie przekracza 30% (dane z gazety przykatedralnej 1999 r.).

See other sites: Dekada Wielkiego Rybaka

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Kościół w PRLu Kościół we Wrocławiu

Comment on this article..   See comments (1)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Mariusz Agnosiewicz Redaktor naczelny Racjonalisty, założyciel PSR, prezes Fundacji Wolnej Myśli. Autor książek Kościół a faszyzm (2009), Heretyckie dziedzictwo Europy (2011), trylogii Kryminalne dzieje papiestwa: Tom I (2011), Tom II (2012), Zapomniane dzieje Polski (2014).  Private site  Number of texts in service: 952  Show other texts of this author  Number of translations: 5  Show translations of this author  Newest author's article: Oceanix. Koreańczycy chcą zbudować pierwsze pływające miasto