Paweł wysoko cenił pracę i przestrzega przed lenistwem i marnotrawstwem czasu. Pracować należało nie tylko ze względu na potrzeby materialne, lecz także ze względu na to, że praca była źródłem profitów pozaziemskich. Była także obowiązkiem człowieka. Św. Paweł posiłek uzależniał od pracy: chcesz żyć, musisz pracować; nie chcesz pracować, nie możesz jeść, nie jedząc zaś nie możesz w konsekwencji żyć. Za pracę należała się pracownikowi zapłata, był to wymóg sprawiedliwości in extenso: Otóż temu, który pracuje poczytuje się zapłatę nie tytułem łaski, lecz należności (Rz 4,4) — przypominał Paweł. Rozpatrywał problem płacy na płaszczyźnie sprawiedliwości a nie miłosierdzia. Podniósł tym sposobem godność stosunku prawnego pracodawca — pracownik. Pracownik przestał być sługą, który z litości pana otrzymywał środki do życia. Był równouprawnioną stroną w umowie o pracę, na podstawie której może wymagać zapłaty. Płaca było to uprawnienie wynikłe z pracy, wprost proporcjonalny ekwiwalent pracy: Każdy według swego trudu otrzyma należną mu zapłatę (1 Kor 3,8). Paweł sformułował w swojej doktrynie pojęcie tzw. słusznej płacy. Świadczenie to wyróżniały następujące cechy:
1. proporcjonalność zapłaty do dokonanego wysiłku pracy: każdy według własnego trudu otrzyma należną mu zapłatę (1 Kor 3,8 ).
2. źródłem płacy jest wartość jej produktu: Ten, którego dzieło wzniesione na fundamencie przetrwa, otrzyma zapłatę (1 Kor 3,14 ).
3. pierwszeństwo prawa pracownika do udziału w produkcie pracy: Rolnik pracujący w znoju pierwszy powinien korzystać z plonów ( 2 Tm 2,6 ).

Św. Paweł dostrzegał trzy cele świadczenia pracy:
a. zaspokojenie potrzeb, których brak może skłaniać do kradzieży;
b. unikanie pokus do grzechu;
c. zdobycie środków dla udzielania jałmużny.

Praca w nauce Pawła została ujęta jako bezpośredni środek zdobywania cnoty i unikania grzechu a tylko pośrednio i wtórnie jako środek zaspokajania potrzeb gospodarczych.

Paweł występował przeciw kultowi pieniądza: (...) korzeniem wszelkiego zła jest chciwość pieniędzy (1 Tm 6,10) oraz gromadzeniu bogactw dla samego ich posiadania. Chciwość określał jako bałwochwalstwo, bo chciwiec ma pieniądz za bożka, któremu służy. To bogactwa powinny były służyć człowiekowi a nie odwrotnie. Chrześcijanin powinien być wolnym od niewoli złota. Nie przynieśliśmy bowiem bogactw ze sobą na świat, ani też nie będziemy w stanie ich ze sobą zabrać - argumentował Paweł.

W Liście do Galatów zawarte jest pawłowe przesłanie o równości w wierze: (...) wy wszyscy, którzy zostaliście ochrzczeni w Chrystusie, przeoblekliście się w Chrystusie. Nie ma już Żyda ani poganina, nie ma już niewolnika ani człowieka wolnego, nie ma już mężczyzny ani kobiety, wszyscy bowiem jesteście kimś jednym w Chrystusie Jezusie (Ga 3, 27). Można uznać, że na tle żydowskich obyczajów i żydowskiej mentalności, pawłowe wołanie o równość wszystkich ludzi w tamtych czasach to radykalna zmiana struktury społecznej. Żydowskie społeczności w których rodziło się chrześcijaństwo były społecznościami o patriarchalnym modelu rodziny. Kobieta miała niewiele do powiedzenia. Ściany domostwa stanowiły granicę jej możliwego działania. [Zob. jednak: str. 244]

Paweł w Pierwszym Liście do Koryntian, zalecał bezżenność: Pragnąłbym, aby wszyscy byli, jak i ja sam (1 Kor 7,7). Paweł cenił wyżej dziewictwo niż małżeństwo, ale jeśli ktoś nie może zachować dziewictwa, lepiej żeby wstąpił w legalny związek małżeński: Lepiej jest bowiem żyć w małżeństwie, niż płonąć (1 Kor 7, 9).

W formie dialogu, Paweł z Tarsu podjął temat granic wolności ludzkiej. Zasadą było całkowite oddanie się Chrystusowi. Człowiek powinien był skupić się na życiu duchowym. Tu śmiertelnik nie miał wyboru, nie miał żadnej wolności. Z drugiej strony Paweł przestrzegał przed zgubnym wpływem doczesności na wolę człowieka. Jeśli wolności nie postawi się rozsądnych granic, rzecz zdominuje człowieka i uczyni z niego niewolnika. Wszystko mi wolno, ale nie wszystko przynosi korzyść. Wszystko mi wolno, ale ja niczemu nie oddam się w niewolę (1 Kor, 6, 12- 14).

Apostoł Narodów wyznawał zasadę absolutnej przemijalności rzeczy doczesnych: Mówię, bracia, czas jest krótki. Trzeba więc aby ci, którzy mają żony tak żyli jakby byli nieżonaci, a ci, którzy płaczą, tak jakby nie płakali, ci zaś, co się radują, tak jakby się nie radowali, ci którzy nabywają, tak jakby nie posiadali, ci którzy używają tego świata, tak jakby z niego nie korzystali. Przemija bowiem postać tego świata (1 Kor, 7, 29 — 31). [Zob. więcej: str. 1036]

V. ZAKOŃCZENIE

Św. Paweł był pierwszą i największą osobowością chrześcijańską, postacią najbardziej kontrowersyjną i najczęściej nie rozumianą. Niekiedy oskarżano go o wymyślenie chrześcijaństwa, a nadto o wypaczenie nauki Chrystusa i wtłoczenie jej z powrotem w nurt żydowski. [Zob. więcej: str. 1035]

Jako jeden z pierwszych myślicieli chrześcijańskich podjął próbę wyjaśnienia genezy władzy państwowej i zasad jej funkcjonowania. Sformułował ideał doskonałego obywatela. Instytucję małżeństwa oparł na zasadzie autonomiczności podmiotów. Głosił zasadę równości i podejmował problem granic wolności człowieka. Przedstawił nową doktrynę — chrystianizm, a zarazem pierwszą chrześcijańską myśl polityczno — prawną [pierwszą myśl polityczną naszej cywilizacji].

*

Bibliografia:

Cytaty biblijne wykorzystane w pracy pochodzą: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych — tzw. Biblia Tysiąclecia, wyd. 3 , red. naukowa ks. Lech Stachowiak i ks. K. Romaniuk, Poznań — Warszawa 1980.

1) Achtemeier J. Paul, Encyklopedia biblijna, Warszawa 1999
2) Armstrong A.H., Wiara chrześcijańska a filozofia grecka, Warszawa 1964  
3) Bernacki W., Chojnicka K., Jaskólski M., Rzegocki A., Szlachta B., Historia myśli politycznej — antologia tekstów, Kraków 2000  
4) Boorstin D.J., Poszukiwacze — dzieje ludzkich poszukiwań sensu świata, Warszawa 2001  
5) Bosowski A., Nieznanemu Bogu: opowieść o Szawle z Tarsu, Warszawa 1998  
6) Brownrigg R., Wszystkie postacie Nowego Testamentu, Warszawa 2003  
7) Bruce M. Metzger, Michael D. Coogan, Słownik Wiedzy Biblijnej, Warszawa 1999  
8) Dąbrowska E., Święty Paweł. Życie i pisma,Poznań 1952  
9) Dąbrowski E., Dzieje Pawła z Tarsu, Warszawa 1953  
10) Ehrlich E., Portret Jezusa i Jego Apostoła, Poznań 1988  
11) Fouard C., Św. Paweł, Warszawa 1911-1912  
12) Fouard G., Św. Paweł i jego prace misyjne, Warszawa 1911  
13) Gnilka J., Paweł z Tarsu: Apostoł i Świadek, Kraków 2001  
14) Grzybowski Konstanty, Historia doktryn politycznych i prawnych, Warszawa 1968  
15) Grzybowski Konstanty, Katolicka doktryna prawa natury, Warszawa 1970  
16) Grzybowski Konstanty, Państwo i prawo w Nowym Testamencie, Kraków 1964  
17) Haider Grobner Anton, Praktyczny Słownik Biblijny, Warszawa 1994  
18) Hamman A., Portrety Ojców Kościoła: praktyczny przewodnik po patrologii, Warszawa 1978  
19) Jelonek T., Św. Paweł i jego listy, Kraków 1992  
20) Jelonek T., Wprowadzenie do listów świętego Pawła, Kraków 1998  
21) Johnson P., Historia chrześcijaństwa, Gdańsk 1995  
22) Kelly J.N.D., Początki doktryny chrześcijańskiej, Warszawa 1988  
23) Kędzierski J., Wiara i świadectwo apostołów Piotra i Pawła, Ciechocinek 2000  
24) Klauck H.J., Wczesnochrześcijańska wspólnota kościelna, Kraków 1995  
25) Krakowski R., Św. Paweł Apostoł, Kraków 1988  
26) Kuczyński M., Legendy o świętych, Warszawa 1999  
27) Kunderewicz T., Nauka Ojców Kościoła w przedmiocie rozporządzeń testamentowych i darowizn na cele dobroczynne. W: Prawo Kanoniczne z. 1-2 , Warszawa 1982  
28) L. Dubel, Historia doktryn politycznych i prawnych do końca XIX w. Warszawa 2002  
29) Langkammer Hugolin OFM, Pierwszy i Drugi List do Koryntian, Lublin 1998.  
30) Łapicki B., Etyczna kultura starożytnego Rzymu a wczesne chrześcijaństwo, Łódź 1958  
31) Majka J., Katolicka Nauka Społeczna, Warszawa 1988  
32) Markus R.A., Chrześcijaństwo w świecie rzymskim, Warszawa 1978  
33) Martini C.M., Wyznanie Pawła. Medytacje, Kraków 1987  
34) Niewęgłowski W., Leksykon Świętych, Warszawa 1998  
35) Paciorek A., Paweł Apostoł — Pisma, cz. 1 Tarnów 2000, cz. 2 Tarnów 1997  
36) Pieper K., Św. Paweł. Misjonarska indywidualność i działalność apostoła narodów, Kraków 1929  
37) Pieszczachowicz J. , Popularna encyklopedia powszechna, Warszawa 2001  
38) Prat F., Św. Paweł, Kraków 1924  
39) Renzo Agasso, Święty Paweł, Częstochowa 1994  
40) Rode Maksymilian, Ideologia społeczna Nowego Testamentu, Warszawa 1986  
41) Romaniuk K., Soteriologia św. Pawła, Warszawa 1983  
42) Romaniuk K., Studia nie tylko nad św. Pawłem, Poznań 1999  
43) Romaniuk K., Św. Paweł - życie i dzieło, Katowice 1988  
44) Romaniuk K., Uczniowie i współpracownicy Pawła, Warszawa 1993  
45) Romaniuk K., Zagadnienia wybrane z intronizacji szczegółowej do Listów Św. Pawła , Poznań 1981  
46) Simon M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I — IV w. Warszawa 1979  
47) Stachowiak L., Romaniuk K., Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych — tzw. Biblia Tysiąclecia, wyd. 3, Poznań — Warszawa 1980
48) Steinmann J., Paweł z Tarsu, Kraków 1966  
49) Stępień J., Teologia świętego Pawła: człowiek i Kościół w zbawczym planie Boga, Warszawa 1979  
50) Szmaj — Kamińska Irena, Słownik wyrazów obcych, Warszawa 2001  
51) Świderkówna A., Ojcowie Apostolscy, Warszawa 1990  
52) Trzebuchowski P., Wiara i czyn w nauce Świętego Pawła, Warszawa 1979  
53) Wiper R.J., Rzym i wczesne chrześcijaństwo, Warszawa 1960.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Ewolucja poglądów politycznych Platona Święty Paweł czy szalony Szaweł?

Comment on this article..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word