Znaczenie religii i kościołów w krajach europejskich jest bardzo zróżnicowane. Od czasów rewolucji francuskiej każdy kraj podąża swoją drogą. Rezultat jest taki, że mieszkańcy jednych krajów są religijni (jak Włosi), innych, w zasadzie niereligijni (jak Francuzi). Każdy kraj wykształcił sobie swój stosunek do religii i formę religijności, która nadal trwa. Nie wydaje się też, żeby procesy globalne, np. członkostwo w Unii Europejskiej, miały jakiś zdecydowany wpływ na religijność. Francja i Włochy różniły się w poziomie religijności i nadal się różnią, mimo że oba kraje są członkami Unii. Podobnie upadek realnego socjalizmu w Europie Środkowej i Wschodniej nie przyniósł jednorodnych konsekwencji. Upadek poprzedniego systemu, transformacja polityczna i gospodarcza okazały się raczej szansą dla kościołów, szczególnie prawosławnych. W Rosji, na Ukrainie, Białorusi, w Rumunii wiara i kościoły odzyskują utracone pozycje. Ale nie wszędzie — na Słowacji po 1989 r. religijność umacnia się, ale w Czechach raczej słabnie, tak samo w byłej NRD. Widać z tego, że kraje o wspólnej długiej przeszłości (Czechy i Słowacja) idą w odwrotnym kierunku (jeśli chodzi o religijność).

Pozycja sprawcza kościołów, jako instytucji, zależy w coraz większym stopniu od ich działań (lub braku działań) oraz oceny i postrzegania tych działań przez opinię publiczną i mass media. Jakimś wskaźnikiem jest tu osłabienie Kościoła Katolickiego w Irlandii (i USA) po całej serii skandali seksualnych. Kościoły i religia okazały się w niedostatecznym stopniu przygotowane na zmiany we wrażliwości i standardach oceny, jakie zaszły od powstania Unii Europejskiej w opinii publicznej. Z drugiej strony patrząc historycznie, chrześcijaństwo przejawiało dużą zdolność do instytucjonalnej innowacji, ale ta innowacyjność instytucjonalna osłabła, nie ma spontanicznej innowacyjności jak kiedyś, spontaniczności od dołu, również tej idącej od zakonów. Sprzyjające warunki i klimat panuje tylko w kilku krajach, w tym w Polsce, o czym świadczy ostatnie spotkanie 160 tys. młodzieży polskiej na Polach Lednickich na wiosnę 2004 r.

Dziękuję bardzo.

Cz. Janik: Dziękuję bardzo. Rozumiem, że ten referat zostanie w moich rękach, jako materiał do publikacji. Proszę państwa, kolejnym naszym gościem będzie dr Jarosław Szymanek, podobnie, jak pan Brożyniak, pracownik Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Po jego wystąpieniu przewidziałem również czas na pytania do prelegentów. Po dyskusji nastąpi przerwa do godz. 16,00. Prosiłbym pana doktora o zmieszczenie się w czasie przewidzianych 20 minut. Proszę bardzo, panie doktorze. Czytaj...

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Sytuacja wyznaniowa we współczesnej Polsce Regulacje prawne stosunków wyznaniowych w Polsce wobec standardów UE

Comment on this article..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word