The RationalistSkip to content


We have registered
204.474.111 visits
There are 7364 articles   written by 1065 authors. They could occupy 29017 A4 pages

Search in sites:

Advanced search..

The latest sites..
Digests archive....

 How do you like that?
This rocks!
Well done
I don't mind
This sucks
  

Casted 2992 votes.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zamów dobrą książkę.
Propozycje Racjonalisty:
Sklepik "Racjonalisty"
  »

Wydział Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu w Wilnie w latach 1919-1939 [2]
Author of this text:

Katedra prawa karnego została powierzona Bronisławowi Wróblewskiemu. B. Wróblewski był niezwykłą i twórczą osobowością wileńskiej Alma Mater. Opublikował: Przestępstwo tłumu, Wstęp do polityki kryminalnej (obydwie w 1922), Penologię (2 tomy 1926), Prawo karne a moralność. Szkoła humanistyczna prawa karnego (1927), Zarys polityki karnej (1928), Studia z dziedziny prawa i etyki (1934), Język prawny i prawniczy (wydany pośmiertnie 1948) [ 20 ]. Bronisław Wróblewski uważał nauki prawne za część stale aktualizującej się historii. Natomiast historię instytucji prawnych w tym prawnokarnych za część ogólnoludzkiego dziedzictwa kultury. Stąd też jego wykłady, seminaria z ogólnej i szczegółowej części prawakarnego oraz z kryminologii cieszyły się niezwykłym powodzeniem [ 21 ]. Tuż przed samą wojną B. Wróblewski razem ze swoim pierwszym uczniem Witoldem Świdą podjęli się przeprowadzenia empirycznych badań nad sędziowskim wymiarem kar w II RP;B. Wróblewski, W. Świda Sędziowski wymiar kary w II Rzeczpospolitej. Ankieta. U prof. B. Wróblewskiego doktoryzowali się Witold Świda [ 22 ], Stanisław Stomma [ 23 ], Maria Borucka-Arctowa, Sawa Frydman (późniejsze nazwisko Cz. Nowiński) i Stanisław Olechnowicz [ 24 ]. Asystentem u prof. B. Wróblewskiego był także Igor Andrejew [ 25 ]. W. Świda po habilitacji w 1930 r. pozostał w katedrze prawa karnego. Łączył pracę akademicką z zajęciami w wileńskiej adwokaturze. Od 1924 w Wilnie prawem karnym procesowym zajmował się profesor Stefan Glaser [ 26 ]. W 1933 r. powstała osobna katedra procedury karnej prowadzona przez tego profesora.

Na wydziale Prawa i Nauk Społecznych zajęcia z ekonomii prowadził prof. Władysław Zawadzki [ 27 ] profesor Uniwersytetu w Wilnie od 1919 do 1931. Główne prace: Zastosowanie matematyki do ekonomii politycznej (1914), Teoria produkcji (1923). Jego uczniem był Stanisław Świaniewicz [ 28 ] politolog i ekonomista, jeden z pierwszych w świecie sowietologów, autor prac: Psychiczne podłoże produkcji w ujęciu Jerzego Sorela (1926), Momenty irracjonalne w teorii wyzysku (1928), Lenin jako ekonomista (1930), Polityka gospodarcza Niemiec Hitlerowskich [ 29 ] (1938), redaktor kilkutomowego wydawnictwa: Studiów nad problemami gospodarczymi ZSRR (1934).

Studenci Wydz. Prawa i Nauk Społecznych musieli zapoznawać się także z przedmiotem nazwanym skarbowość z elementami statystyki. Zajęcia z tego przedmiotu prowadził Mieczysław Gutkowski [ 30 ] autor publikacji Finanse miast Królestwa Polskiego za lata 1815-1915 (1917), Zarys ustawodawstwa z dziedziny skarbowości i gospodarki państwowej oraz komunalnej w 1925 r. na ogólnym tle sytuacji gospodarczej Polski (1927). Ponadto prof. M. Gutkowski rozpoczął wydawanie serii prac naukowych pod wspólnym tytułem Prace seminarium ze skarbowości i prawa skarbowego oraz ze statystyki. Wydano 3 tomy w latach (1931, 1932 i 1939). Publikowali w nich m. in. dr Leon Kurowski [ 31 ], dr Jan Rutski [ 32 ] (pierwszy polski doktorat z etyki gospodarczej u profesora filozofii Tadeusza Czeżowskiego), Stefan Jędrychowski [ 32 ], Leon Serafinowicz, Andrzej Dmitiew.

Katedrą administracji kierował prof. Jerzy Panejko [ 34 ], współautor podręcznika Administracja i prawo administracyjne. Był promotorem doktoratów Henryka Dembińskiego i Jerzego Starościaka [ 35 ]. Pracę naukową pod kierunkiem profesora Panejki rozpoczął także Wacław Dawidowicz [ 36 ].

Prawo cywilne wykładali: wymieniony już w związku z historią prawa rzymskiego Franciszek Bossowski i Eugeniusz Waśkowski członek komisji kodyfikacyjnej i Polskiej Akademii Umiejętności. Eugeniusz Waśkowski jest autorem prac: System prawa cywilnego (1932), Kurs procedury cywilnej (1933). W 1938 roku do pracy w katedrze prawa cywilnego dołączył Józef Zajkowski [ 37 ], specjalizujący się w filozofii prawa cywilnego.

Prawo handlowe było wykładane przez prof. Adama Chełmońskiego. Profesor Chełmoński pełnił też funkcję redaktora naczelnego miesięcznika Palestra [ 38 ]. W Wilnie prof. Adam Chełmoński wydał pracę Rejestr handlowy (1927). Jego uczniem, który doktoryzował się jeszcze w Wilnie został prof. Jerzy Wiszniewski [ 39 ].

Profesor Witold Staniewicz [ 40 ] pełnił kilkakrotnie funkcję rektora Uniwersytetu im S. Batorego, a na Wydz. Prawno-Społecznym wykładał prawo rolne.

Wydz. Prawno-Społeczny USB ściśle współpracował z samodzielną placówkę tej uczelni — Instytutem Europy Wschodniej [ 41 ]. Przy jego zakładaniu czynnie zasłużył się Stefan Echrenkrentz. Pracownicy uniwersytetu związani z Instytutem Europy Wschodniej wiele wysiłku poświęcili badaniom dotyczącym przekształceniom ustrojowo-gospodarczym zachodzącym w ZSRR. W instytucie zagadnieniami ekonomii ZSRR zajmowali się: W. Świaniewicz, W. Sukiennicki, M. Gutkowski. Zainteresowanie Związkiem Radzieckim i komunizmem było znaczne i wpływało na krystalizację postaw politycznych. W gronie osób kształtujących klimat w USB jednoznacznie antykomunistyczną postawą wsławili się prof. Marian Zdziechowski [ 42 ], redaktor naczelny codziennej gazety, wileńskiego Słowa.


1 2 3 Dalej..

 Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też:
Bronisława Wróblewskiego i Witolda Świdy ankieta sędziów w sądach karnych II RP
Zbrodnie czarostwa


 Footnotes:
[ 20 ] Bibliografię prac B. Wróblewskiego można znaleźć w jego pracy wydanej pośmiertnie Język prawny i prawniczy. Kraków 1948. Praca ta zawiera bibliografię prac B. Wróblewskiego sporządzoną przez R. Ingardena i Wł. Woltera.
[ 21 ] Rozmowy Czesława Miłosza z panią Ewą Czarnecką (Renata Gorczyńska) pt. Podróżny świata, Kraków 1992, s. 18, także Cz. Miłosz, Alfabet. Kraków 1997, s. 254-255.
[ 22 ] Witold Świda po II Wojnie Światowej w latach 1947-1969 profesor prawa karnego na Wydz. Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego a w latach 1959-1962 rektor tejże uczelni. Informatory Nauki Polskiej.
[ 23 ] Stanisław Stomma w latach powojennych pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, poseł na Sejm, w latach 1957 -1976 (przewodniczący koła poselskiego Znak), 1989-1991 senator. Za całokształt działalności polityczno-społecznej odznaczony w 1994 Orderem Orła Białego. Informacje o osobach aktywnych politycznie w PRL podaje: T. Mołdawa, Ludzie władzy 1944-1991. Władze państwowe i polityczne. Stan na dzień 28 lutego 1991 r. Warszawa 1991.
[ 24 ] Prace doktorantów B. Wróblewskiego zbierała dwutomowa Ogólna Nauka o Prawie, red. B. Wróblewski, Wilno 1938, t. 1 i 2. Zbiór ten zawiera m. in. prace S. Olechnowicza i S. Frydmana.
[ 25 ] Igor Andrejew po II Wojnie Światowej prokurator wojewódzki w Warszawie, następnie sędzia sekcji tajnej Sądu Najwyższego, od 1964 prof. prawa karnego na Uniwersytecie Warszawskim. Informacje w Nowej Encyklopedii Powszechnej PWN 1995.
[ 26 ] Stefan Glaser w czasie II Wojny Światowej dziekan Wydz. Prawa dla Polaków w Oxfordzie, później profesor prawa karnego międzynarodowego w uniwersytetach w Liege i Gandawie. „Minerwa" niepublikowana ankieta rozesłana do polskich profesorów w kraju i na emigracji w 1948 r. przez Polską Akademię Nauk. (Władze Polski Ludowej powołały na miejsce rozwiązanej Polskiej Akademii Umiejętności Polską Akademię Nauk). Jej plonem było 3000 ankiet otrzymanych głównie z kraju, ale i z emigracji m. in. od S. Glasera. Nieopracowane zbiorczo ankiety przechowuje archiwum PAN.
[ 27 ] Władysław Zawadzki ponadto pracował od 1936 w warszawskiej Szkole Głównej Handlowej. W latach 1932-1935 minister skarbu. Był zwolennikiem matematycznej szkoły w ekonomii, dążył do urealnienia analizy ekonomicznej przez wprowadzenie skonkretyzowanych założeń, dotyczących środowiska socjoekonomicznego, prawnego i technicznego, w którym rozgrywają się procesy ekonomiczne, informacje podają L. Guzicki, S. Żurawicki w pracy Polscy ekonomiści XIX i XX wieku, wyd. cyt.
[ 28 ] Stanisław Świaniewicz po II Wojnie Światowej wykładowca na uniwersytetach Oxfordu, Manchesteru i w Kanadzie, Indonezji, St. Zjedn. A. Święcicki, Uniwersytet Stefana Batorego. wyd. cyt.
[ 29 ] Władze radzieckie S. Świaniewicza wycofały na stacji Gniezdowo z transportu oficerów przewożonych do Lasu Katyńskiego na egzekucję. Przewieziony został do więzienia w Smoleńsku a następnie do więzienia Łubianka w Moskwie, w 1942 zwolniony. S. Świaniewicz pisze o tym we własnej książce pt. W cieniu Katynia, Londyn 1974, zob. także Cz. Madajczyk, Dramat katyński. Warszawa 1989, s. 24.
[ 30 ] Mieczysław Gutkowski został rozstrzelany przez Niemców w Wilnie w 1943 r. Polski Słownik Biograficzny 1960-1961, t. 9, s. 181.
[ 31 ] Leon Kurowski w latach 1945-1953 profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (1951-1952 rektor), w latach 1951-1962 profesor Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie, 1949-1984 katedry prawa finansowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Ponadto ekspert ONZ w latach 1959-1968. Informatory: Skład Osobowy UW, Informatory Nauki Polskiej.
[ 32 ] Jan Rutski zginął w kampanii wrześniowej. Informacja pochodzi z rozmowy przeprowadzonej przez autora artykułu z prof. Leonem Kurowskim.
[ 34 ] Jerzy Panejko w trakcie okupacji wpisany został na listę volksdeutschów, pełnił funkcje w administracji niemieckiej w Generalnym Gubernatorstwie w Polsce, po wojnie wyemigrował do Wiednia. A. Święcicki, Uniwersytet Stefana Batorego. wyd. cyt.
[ 35 ] Jerzy Starościak po II Wojnie Światowej pracownik Kancelarii Cywilnej Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej i kancelarii Rady Państwa. W latach 1972-1974 poseł na Sejm. Od 1950 r. był profesorem, kierownikiem katedry prawa administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. T. Mołdawa, Ludzie władzy 1944-1991. Władze państwowe i polityczne wyd. cyt. oraz Informator Skład Osobowy UW, Informatory Nauki Polskiej.
[ 36 ] Prof. Wacław Dawidowicz profesor administracji i prawa administracyjnego na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Informatory Nauki Polskiej.
[ 37 ] A. Święcicki, Uniwersytet Stefana Batorego, wyd. cyt.
[ 38 ] Adam Chełmoński po II Wojnie Światowej wieloletni profesor prawa administracyjnego i prawa gospodarczego na wydz. Prawa i Adm. Uniwersytetu Wrocławskiego. Informatory nauki Polskiej.
[ 39 ] Prof. Jerzy Wiszniewski przez wiele lat wykładał prawo cywilne dla ekonomistów w Szkole Głównej Planowania i Statystyki. Informatory Nauki Polskiej.
[ 40 ] Witold Staniewicz w latach 1926-1930 był ministrem reform rolnych, był też posłem na Sejm w dwóch kadencjach z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Wsławił się tym, iż w roku 1930 odmówił głosowania nad wnioskiem o przejściu do porządku dziennego nad interpelacją opozycji w sprawie traktowania więźniów w Brześciu, a w 1932 r. zrzekł się mandatu, gdyż nie zgadzał się ze stanowiskiem swego klubu podczas głosowania nad ustawą ograniczającą autonomię uniwersytetów. Po II Wojnie Światowej od 1946 profesor uniwersytetu w Poznaniu, następnie w poznańskiej Wyższej Szkole Rolniczej. Informatory Nauki Polskiej.
[ 41 ] R. Dworek, Instytut Europy Wschodniej (1930-1939), wyd. cyt.
[ 42 ] Marian Zdziechowski od 1899 r. profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1919-1931 profesor Uniwersytetu w Wilnie (rektor 1925-1927), członek Akademii Umiejętności. Filozof głoszący poglądy słowianofilskie, konserwatywne, katastroficzne, nawiązywał do polskiego mesjanizmu, przedstawiciel nurtu modernistycznego w myśli katolickiej. Sł. Mazurek; Marian Zdziechowski (1861-1938) [w:] Wielcy filozofowie polscy. Sześć studiów. Warszawa 1997.

«    (Published: 10-05-2006 )

 Send text to e-mail address..   
Print-out version..    PDF    MS Word

Jerzy Kolarzowski
Doktor habilitowany, adiunkt w Instytucie Historyczno-Prawnym Uniwersytetu Warszawskiego (Wydział Prawa i Administracji). Współzałożyciel i rzecznik prasowy PPS (1987 - luty 1988), zwolniony z pracy w IPiP PAN (styczeń 1987), współredagował Biuletyn Informacyjny Ruchu Wolność i Pokój (1986–1987), sygnatariusz platformy Wolność i Pokój (1985), przekazywał i organizował przesyłanie m.in. do Poznania, Krakowa, Gdańska, Lublina i Puław wielu wydawnictw podziemnych. Posiada certyfikat „pokrzywdzonego” wystawiony przez IPN w 2003 r. Master of Art of NLP. Pisze rozprawę habilitacyjną "U podstaw europejskiej filozofii praw człowieka. Narodziny jednostki w sferze publicznej i prywatnej w pismach Braci Polskich". Zainteresowania: historia instytucji życia publicznego i prywatnego, myśl etyczna i religijna Europy (zwłaszcza okresu reformacji). Bada nieoficjalne nurty i idee inspirujące kulturę europejską. Hobby: muzyka poważna, fotografia krajobrazowa. Autor książki Filozofowie i mistycy

 Number of texts in service: 51  Show other texts of this author
 Newest author's article: Polski i brytyjski samorząd terytorialny - zasadnicze różnice
All rights reserved. Copyrights belongs to author and/or Racjonalista.pl portal. No part of the content may be copied, reproducted nor use in any form without copyright holder's consent. Any breach of these rights is subject to Polish and international law.
page 4759 
   Want more? Sign up for free!
[ Cooperation ] [ Advertise ] [ Map of the site ] [ F.A.Q. ] [ Store ] [ Sign up ] [ Contact ]
The Rationalist © Copyright 2000-2018 (English section of Polish Racjonalista.pl)
The Polish Association of Rationalists (PSR)