Uniwersytet imienia Stefana Batorego USB był najdalej na wschód wysuniętym ośrodkiem krzewienia kultury łacińskiej. Odrodzony w 1919 r. uniwersytet na terenie okręgu wileńskiego II Rzeczpospolitej skupiał w swoich murach wiele narodowości. Podejmujący studia na Uniwersytecie Wileńskim spotykali się z różnorodnością problemów międzynarodowych, międzypaństwowych, światopoglądowych, kulturowych.

Wydział prawa był jednym z pierwszych powołanych do życia w ramach USB. Był też wydziałem najliczniejszym. W założeniach organizatorów miał przygotowywać swych absolwentów do pracy w sądownictwie, administracji i legislacji. Kadra profesorska pochodziła z uniwersytetów Dorpatu, Petersburga, Krakowa, Lwowa lub uniwersytetów zachodniej Europy ^{[ 1 ]}.

a) Pracownicy Wydziału Prawno-Społecznego USB

Od początku działalności Wydziału Prawno-Społecznego tj. od roku 1919 pracowali tam tacy naukowcy jak: Władysław Zawadzki ^{[ 2 ]} ekonomista, Franciszek Bossowski romanista i cywilista, który przybył z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i Alfons Parczewski specjalista prawa kanonicznego. W dwa lata później do kadry uniwersyteckiej dołączyli Bronisław Wróblewski urodzony w Twerze, Eugeniusz Waśkowski ^{[ 3 ]} urodzony w Akermanie.

Pierwszy rok studiów rozpoczynało prawo rzymskie wykładane przez wspomnianego wyżej Franciszka Bossowskiego ^{[ 4 ]}, autora pracy romanistycznej Actio ad exhibendum w prawie klasycznym i justyniańskim (1929)oraz Die Abgrenzung des mandatum und der negotiorum gestio im klassishen und justinianischen Recht (1937).

Historii ustroju państw na zachodzie Europy nauczał prof. Iwo Jaworski ^{[ 5 ]}. W II Rzeczpospolitej profesor ten był autorem pierwszych podręczników z zakresu powszechnej historii państwa i prawa. Najważniejszymi pracami powstałymi w okresie wileńskim są: Zagadnienie rządów parlamentarnych w pierwszym okresie Rewolucji Francuskiej (1926), Zarys dziejów miasta Wilna (1929).

Nad dawnym prawem polskim i litewskim pracował prof. Stefan Echrenkrentz ^{[ 6 ]}. Badał Statuty Litewskie i publikował związane z nimi prace. Dwukrotnie w roku 1930 i w 1935 został wybrany senatorem II Rzeczpospolitej. Habilitował się u niego Seweryn Wysłouch ^{[ 7 ]} i Jan Adamus ^{[ 8 ]}. Seweryn Wysłouch w Wilnie opublikował: Posługi komunikacyjne w miastach Wielkiego Księstwa Litewskiego na prawie magdeburskim do poł. XVI w. (1936). Do uczniów Stefana Echrenkrentza należeli również doktorzy: Juliusz Bardach ^{[ 9 ]}, Władysław Wielhorski ^{[ 10 ]} Kraków — Warszawa — Lublin 1989, Artykuł R. Dworka zawiera w przypisach noty biograficzne pracowników Instytutu Europy Wschodniej: Wł. Wielhorskiego, S. Świaniewicza i W. Sukiennickiego.}, Alina Wilkiewiczówna-Wawrzyńczykowa ^{[ 11 ]}.

Katedrą teorii prawa i filozofii przez dziesięć lat (1919-1929) kierował uczeń Leona Petrażyckiego, Jerzy Lande. W czasie pracy w Wilnie opublikował pierwsze swe książki: Norma a zjawisko prawne. Rozważania nad podstawami teorii prawa na tle krytyki systemu Kelsena (1925)oraz Zarys historii filozofii prawa w Polsce od początku XIX wieku (1928 Berlin) ^{[ 12 ]}. Później, po przejściu prof. Jerzego Landego na stanowisko profesora UJ, teorię i filozofię prawa wykładał Wiktor Sukiennicki ^{[ 13 ]}. Prof. W. Sukiennicki swoje wcześniejsze prace poświęcił teorii i filozofii prawa międzynarodowego. Były to: O pojęciu suwerenności (praca doktorskawydana w Paryżu w 1927), O podstawach obowiązywania prawa narodów (1929). W latach trzydziestychprzygotował trzytomowe opracowanie: Ewolucja ustroju Związku Republik Radzieckich w świetle oficjalnych publikacji władzy Radzieckiej (1938-1939) ^{[ 14 ]}. Został uznany dzięki tej pracy za nowatorskiego badacza prasy radzieckiej i jednego z pierwszych, światowych sowietologów.

Prawo państwowe i międzynarodowe od 1920 roku przez cały okres istnienia USB było wykładane przez prof. Wacława Komarnickiego. Równolegle od 1929 r. był profesorem w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. Wydał następujące prace: Polskie prawo polityczne (1922), po francusku La definition de l`agresseur (1935) oraz Ustrój państwowy Polski współczesnej (1937). Od lat trzydziestych pomagali mu docenci jego wychowankowie doc. Michał Król ^{[ 15 ]} i doc. Andrzej Mycielski ^{[ 16 ]}. Prof. W. Komarnicki z ramienia Stronnictwa Narodowego był posłem do sejmu w latach 1928-1935, a na emigracji 1942-1944 ministrem sprawiedliwości w rządzie Władysława Sikorskiego ^{[ 17 ]}.

Na Wydziale Prawno-Społecznym USB istniał także przedmiot prawo kościelne, wykładany od 1919 r. przez prof. Alfonsa Parczewskiego ^{[ 18 ]}. Jego zainteresowaniem była głównie etnologia. Napisał kilka artykułów o Łużyczanach i książkę W sprawie zachodniej granicy Polski (1919). Przed II Wojną Światową zastąpił goprof. Bolesław Wilanowski ^{[ 19 ]}, specjalista od konkordatów. W okresie pracy na USB profesor B. Wilanowski opublikował takie prace jak: Rozwój historyczny konkordancji (1929), Stosunek kościoła do państwa w świetle konkordatów (1930), Zwyczaj w kościele katolickim (1941, nakładem Cerkwi prawosławnej w Wilnie).

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Bronisława Wróblewskiego i Witolda Świdy ankieta sędziów w sądach karnych II RP Zbrodnie czarostwa

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Jerzy Kolarzowski Doktor habilitowany, adiunkt w Instytucie Historyczno-Prawnym Uniwersytetu Warszawskiego (Wydział Prawa i Administracji). Współzałożyciel i rzecznik prasowy PPS (1987 - luty 1988), zwolniony z pracy w IPiP PAN (styczeń 1987), współredagował Biuletyn Informacyjny Ruchu Wolność i Pokój (1986–1987), sygnatariusz platformy Wolność i Pokój (1985), przekazywał i organizował przesyłanie m.in. do Poznania, Krakowa, Gdańska, Lublina i Puław wielu wydawnictw podziemnych. Posiada certyfikat „pokrzywdzonego” wystawiony przez IPN w 2003 r. Master of Art of NLP. Pisze rozprawę habilitacyjną "U podstaw europejskiej filozofii praw człowieka. Narodziny jednostki w sferze publicznej i prywatnej w pismach Braci Polskich". Zainteresowania: historia instytucji życia publicznego i prywatnego, myśl etyczna i religijna Europy (zwłaszcza okresu reformacji). Bada nieoficjalne nurty i idee inspirujące kulturę europejską. Hobby: muzyka poważna, fotografia krajobrazowa. Autor książki Filozofowie i mistycy  Number of texts in service: 51  Show other texts of this author  Newest author's article: Polski i brytyjski samorząd terytorialny - zasadnicze różnice