6. Studenckie poradnie prawne (kliniki prawa)

Obecnie rzecznik współpracuje z trzynastoma studenckimi poradniami prawnymi. Podstawę prawną współdziałania stanowią porozumienia zawarte pomiędzy J. Kochanowskim a rektorami uniwersytetów, przy których działają poradnie ^{[ 194 ]}. Zasadniczym celem współpracy jest realizacja następujących planów:

• stworzenie dostępu każdej osoby do rzetelnych informacji o jej prawach i środkach ochrony;

• edukacja prawna obywateli w zakresie praw i wolności człowieka i obywatela;

• podniesienie poziomu kształcenia studentów w zakresie pomocy prawnej;

• wymiana doświadczeń i informacji w dziedzinie skutecznej ochrony praw i wolności człowieka i obywatela ^{[ 195 ]}.

W zakresie podjętej współpracy studenckie poradnie prawne przekazują do Biura RPO sprawy, które mieszczą się w kompetencjach rzecznika. Wśród spraw przekazywanych rzecznikowi znajdują się zarówno sprawy konkretnych klientów studenckich poradni, jak i sprawy o charakterze generalnym. Do ostatniej grupy należą sprawy dotyczące niewłaściwego funkcjonowania urzędów lub uwagi dotyczące zmian pewnych przepisów prawa. Otrzymane informacje stanowią dla rzecznika bardzo cenne źródło wiedzy odnośnie stanu przestrzegania prawa przez obywateli i ułatwiają rzecznikowi dokonanie oceny problemów obowiązującego prawa ^{[ 196 ]}.

Zdarzają się sytuacje, gdy rzecznik wskazuje adresy poszczególnych poradni prawnych osobom, które złożyły wniosek do Biura RPO, a z charakteru sprawy wynika, iż nie jest konieczna interwencja RPO. Do rzecznika często zgłaszają się osoby w sprawach „małej wagi" dla rozwiązania których wystarczyłoby udzielenie fachowej i rzetelnej porady prawnej. W takich sytuacjach rzecznik kontaktuje osoby zgłaszające się z tego rodzaju sprawami z poradniami prawnymi właściwymi dla miejsca zamieszkania danej osoby.

Współpraca polega również na wspólnym organizowaniu seminariów, konferencji i szkoleń oraz na wymianie materiałów i informacji o charakterze analitycznym. Rzecznik przekazuje nieodpłatnie studenckim poradniom prawnym publikacje: Biuletyn - Materiały, Informacja o pracy RPO — kwartalnik ^{[ 197 ]}.

7. Fundacja Academia Iuris w Warszawie

Podobnie jak wyżej opisane organizacje pozarządowe A. I. prowadzi punkt charytatywnych porad prawnych przy założeniu działania dla ochrony praw i wolności obywatelskich oraz praw i wolności człowieka. Ze wsparcia Academii Iuris korzystają całe rodziny i pojedynczy klienci potrzebujący pomocy prawnej. Celem działalności organizacji jest także propagowanie pozytywnego wizerunku zawodu prawnika. Osobiste zaangażowanie wielu studentów — wolontariuszy świadczących rzetelną i fachową pomoc prawną z pewnością dobrze służy temu zadaniu.

Fundacja prowadzi następujące programy:

1. Opodatkowanie rodziny — projekt ekspercki;

2. Program pomocy prawnej dla organizacji pozarządowych;

3. Program praktyk studenckich;

4. Poradnictwo prawne ^{[ 198 ]}.

Fundacja A. I. podpisała porozumienie oraz umowę współpracy z rzecznikiem ^{[ 199 ]}. W ramach współpracy od 2003 r. studenci — członkowie A. I. mogą odbywać praktyki w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, uczestniczyć w szkoleniach, konferencjach i seminariach organizowanych przez rzecznika oraz otrzymują nieodpłatnie publikacje: Biuletyny RPO (Materiały), Informacje o pracy RPO — kwartalnik. Do Biura RPO kierowane są osoby, których sprawy ze względu na naruszenia praw (wolności) człowieka lub obywatela wymagają podjęcia specjalistycznych czynności mieszczących się w kompetencjach rzecznika ^{[ 200 ]}.

Podsumowanie

Zasadniczym celem pracy było ukazanie, iż oba sektory: państwowy i pozarządowy mogą skutecznie wspierać się i uzupełniać w wypełnianiu zadań. Na przykładzie instytucji Rzecznika Praw Obywatelskich oraz wybranych organizacji tzw. trzeciego sektora starałam się udowodnić, że prowadzenie dialogu obywatelskiego pomiędzy nimi jest obecnie bardzo pozytywną formą działań w ustroju demokratycznym państwa.

Zdaniem uczestników seminarium Dostęp do informacji, poradnictwa obywatelskiego i prawnego oraz pomocy prawnej, społeczeństwo czerpie wiedzę o przysługujących im środkach i możliwościach ochrony prawnej z filmów i seriali telewizyjnych, ponieważ w Polsce nie istnieje efektywny system pomocy. Przeciętny obywatel nie wie gdzie może się zwrócić o pomoc, a kiedy już dotrze do kogoś — często otrzymuje nierzetelną informację. A. Zoll twierdzi natomiast, iż gdyby informacja prawna była powszechnie dostępna, wtedy połowa spraw zgłaszanych rzecznikowi nie trafiałby do jego biura ^{[ 205 ]}. Sytuację może uratować działalność poradnictwa prawnego i obywatelskiego organizacji pozarządowych gorąco wspierana przez Rzecznika Praw Obywatelskich. W przyszłości planowana ustawa o dostępie do nieodpłatnej pomocy prawnej, zakładająca m.in. stworzenie punktów poradnictwa prawnego w każdym powiecie również powinna przyczynić się do polepszenia stanu świadomości o prawach przysługujących każdemu obywatelowi państwa.

Niemniej istotne jest włączenie się rzecznika do realizacji takich programów jak „Ruch przeciw Bezradności Społecznej", „Edukacja dla Rozwoju", „Program oświęcimski", czy „Krajowy Program na Rzecz Ofiar Przestępstw". Organizacje „trzeciego sektora" prowadzą bieżący monitoring sytuacji przestrzegania praw i wolności człowieka lub obywatela, przekazując rzecznikowi szybko i sprawnie informacje o przypadkach naruszeń będących przedmiotem kompetencji RPO. Z drugiej strony pracownicy Biura rzecznika odsyłają interesantów do właściwych organizacji pozarządowych, gdy sprawy przez nich zgłaszane nie znajdują się we właściwości RPO. Jest to rozwiązanie bardzo korzystne dla obu stron współpracy.

Wprowadzenie przez ustawodawcę art. 17 a do u.r.p.o. spowodowało, iż rzecznik stał się podmiotem aktywnym, podejmującym konkretne działania wspólnie z organizacjami pozarządowymi na rzecz budowy społeczeństwa obywatelskiego.

Współpracę RPO z NGOs należy w przyszłości poszerzać o kontakt z nowymi organizacjami zajmującymi się sprawami ochrony praw oraz wolności człowieka i obywatela.

Po przeczytaniu tego tekstu, czytelnicy często wybierają też: Instytucja Rzecznika Praw Obywatelskich Rodzaje i formy ochrony praw i wolności w Polsce

Comment on this article..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word