Żołnierz przyszłości

Technika tworzona przez ludzi od tysięcy lat nakierowana była na nasze środowisko zewnętrzne. (...) Natomiast obecnie wchodzimy w erę wynalazków technicznych dotyczących naszego wnętrza, oddziaływania na nasze umysły, wspomnienia, metabolizm, osobowość i — ewentualnie — duszę. Wielu uznanych badaczy zabrało się za ulepszanie człowieka w takim stopniu, że nazwano to sterowaną ewolucją — czyli ewolucją, której kierunek wytyczamy my sami. (...) „Kolejną rubieżą do zdobycia jest człowiek". ^{[ 1 ]}

Najnowsze technologie mają zwiększyć bezpieczeństwo żołnierza oraz efektywność jego działania — podstawą dzisiejszej wojny jest obrona, nie atak. Przełomowe, często przekraczające wręcz granice wyobraźni wynalazki powstają w wielu miejscach jednak szczególnie zasłużona na tym polu jest Agencja Zaawansowanych Projektów Badawczych Obrony — DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency), powołana w 1958 r. przez amerykańskie ministerstwo. Agencja miała być naukowo-technicznym zapleczem amerykańskiej armii. Prócz rozmaitej, nowatorskiej broni, to właśnie stąd wywodzi się Internet (włącznie z protokołem TCP/IP), tutaj też opracowano technologię globalnej lokalizacji GPS.

Żołnierz przyszłości będzie specjalistą (zwykle zawodowcem), którego wyszkolenie i uzbrojenie już teraz kosztują krocie. Dlatego wyposażenie musi stanowić kompromis między wymogami bezpieczeństwa, a skutecznością bojową. Do nowych wymagań wojska amerykańskie dostosować ma projekt „Force XXI"; jego koordynator uważa, że bitwy naszego stulecia wygra nie ten, kto będzie posiadał więcej dział, ale ten, kto przejmie kontrolę nad przepływem informacji. Pod koniec 1991 r. rozpoczęto podprogram, mający dostosować wyposażenie i szkolenie żołnierzy piechoty do współczesnego pola walki. Zrewolucjonizował on dotychczasowe metody głównie za sprawą wprowadzenia techniki cyfrowej do każdego z etapów. Żołnierzy tych formacji określa się mianem "wojowników lądowych" (land warriors). 550 inżynierów, techników i naukowców pracuje ciężko w ośrodku U.S. Army Soldier System Center (SSCEN) w Natick (Massachusetts). Intensywne prace badawcze nad wyposażeniem żołnierzy przyszłości prowadzone są m.in. również w Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii i Szwecji. ^{[ 3 ]}

Land Warriors ćwiczą w specjalnie skonstruowanych trenażerach, które odwzorowują pole walki (nie ruszając się z własnej jednostki, może przećwiczyć akcję planowaną w dowolnym zakątku świata). Każdy ruch głową w poziomie lub pionie przekładany jest na ruch obrazu. Broń wyposażono w czujnik przekazujący do komputera prowadzącego rozgrywkę tor lotu „pocisków". Trafiony przeciwnik pada na ziemię, pojazd efektownie wybucha. Czujniki na mundurze ćwiczącego informują go, czy jest widoczny dla wroga. W takiej walce może brać udział kilku żołnierzy, przebieg potyczki jest rejestrowany i może być później przeglądany z dowolnej perspektywy. Po oswojeniu się z nowym sprzętem dalsze gry wojenne prowadzone są na poligonie, gdzie drużyny walczą przeciwko sobie. Na mundurach i hełmach mocowane są czujniki, po naciśnięciu spustu karabin „strzela" wiązką laserową, a system informuje, czy cel został trafiony. Oprogramowanie odróżnia strzał śmiertelny od postrzału, po którym żołnierz może jeszcze walczyć. Dzięki temu ćwiczenia są bardziej realistyczne. ^{[ 4 ]}

W 1999 r. całe wyposażenie wchodzące w skład Land Warrior (od skarpet i bielizny przez pakiety żywnościowe i maskujące, po broń i amunicję) ważyło 42 kg, natomiast sam system walki 19 kg (w poprzedniej wersji — 29.5 kg).

Broń

Dziwne te nasze czasy. Dane opublikowane przez Armię Stanów Zjednoczonych wskazują, iż inwentarz broni palnej zmniejszył się tam o około 1,1 miliona lub 41 % w ciągu ostatniej dekady. Spadek liczby amerykańskiej broni ręcznej, wynik zmian w strategii wojskowej, ma znaczne implikacje w innych miejscach. Na całym świecie programy rozbrojeniowe wyeliminowały łącznie przynajmniej cztery miliony sztuk broni ręcznej; jest to równoznaczne z około 5 % całej broni palnej w zasobach światowych, lub z grubsza licząc, z połową produkcji z jednego roku. Fenomenem uzbrojenia pozostaje Kałasznikow, do roku 2000 wyprodukowano około 35-50 mln sztuk jego rozmaitych wariantów (dla porównania 5-7 mln belgijskiego FN FAL, 8 mln M16); prócz Rosji wytwarzany był w 11 państwach, m.in. Polsce. Jest używany przez wiele armii świata, wciąż króluje niepodzielnie w rankingu najlepszych broni strzeleckich, od półwiecza nie ulegając na dobrą sprawę żadnym unowocześnieniom. Ewoluuje za to osprzęt do tej broni, popularny jest zwłaszcza podwieszany granatnik GP-25 „Kastior" (podwstwolnik), na uzbrojeniu armii ZSRR od roku 1980. ^{[ 5 ]} W 1989 r. armia rosyjska otrzymała zmodernizowaną, o 20 % lżejszą wersję podstwolnika — GP-30 „Obuwka". Używanie oznaczenia AK-47 jest nieporozumieniem, bowiem po roku 1945 Rosja nie stosowała oznaczeń rocznikowych, a jedynie wzory alfanumeryczne. ^{[ 6 ]} AK-47 strzela nabojem 7,62x39, chociaż i jego dotknęła tzw. „małokalibrowa rewolucja". W 1977 r. podczas defilady z okazji rewolucji październikowej obserwatorzy zachodni dostrzegli nowy karabin — AK-74 strzelający amunicją 5,45x39.

Jednak nawet legenda nie jest w stanie sprostać wymogom nowoczesnego pola walki. Sądzę, że państwa bogate będą inwestować w rozwój nowych broni strzeleckich, nie zaniedbując nakładów na wydajniejszy osprzęt do istniejących modeli. ^{[ 7 ]} Całkowita wymiana uzbrojenia jest procesem niezwykle kosztownym, żmudnym i nie zawsze potrzebnym. Na kompletne przezbrojenie prędzej zdecydują się państwa o nielicznych armiach zawodowych (np. Finlandii) niż molochy w rodzaju USA, czy Chin. Koszty przeobrażenia piechoty amerykańskiej w cyfrowych wojowników szacuje się na 3 mld USD. Obecnie cena jednego zestawu Land Warrior wynosi ok. 40 tys. USD, ale przy masowej produkcji ma zmniejszyć się o połowę. Pierwotnie w roku 2010 USA zamierzały wyposażyć weń 34 tys. żołnierzy; nie wiem na jakim etapie realizacji znajduje się ostatecznie cała koncepcja. Pierwszą w pełni cyfrową jednostką została 4 Dywizja Piechoty z Fort Hood, a w 1999 r. 5 tys. zestawów Land Warrior trafiło do 82 Dywizji Powietrzno-Desantowej z Fort Bragg.

Podstawową bronią przyszłości będą lekkie karabinki automatyczne. Kaliber amunicji zmniejszy się z 5,56 mm do 4,6 mm, mimo to pociski będą w stanie przebić lekko opancerzone pojazdy nawet z odległości 300-400 metrów. Karabinek zbudowany z kompozytów i tworzyw ceramicznych ważyć ma zaledwie 1,5 kg. Żołnierz przyszłości będzie miał także bronią mikrofalową.

Najbardziej znana broń strzelecka przyszłości — pojawia się m.in. w grze Tom Clancy's Ghost Recon Advanced Warfighter — raczej nie znajdzie się w użyciu. Armia amerykańska od 1994 r. zamierza stworzyć karabin, który zastąpi jednocześnie karabin NATO wzoru M16A2, karabinek M4i granatnik M203. Nowa broń to OICW (Objective Individual Combat Weapon), karabin firm Alliant Techsystems/Heckler&Koch; urządzenie dosłownie nafaszerowane elektroniką (laserowy celownik sprzężony z dalmierzem, urządzenie do identyfikacji i rozpoznawania celów „swój-obcy", cyfrowa kamera, noktowizor, przełącznik wyboru rodzaju wystrzeliwanych pocisków oraz częstotliwości strzału), mającą zapewnić rodzaj sztucznej inteligencji. Karabin „sam" wyceluje, weźmie poprawkę na pogodę, strzelcowi pozostanie właściwie tylko w porę nacisnąć spust. Broń stanowi połączenie normalnego karabinu szturmowego kalibru 5,56 mm z granatnikiem o kalibrze 20 mm służącym do wystrzeliwania specjalnych pocisków wybuchowych (będzie razić granatami tak, by rozrywały się one dokładnie nad głowami ukrytego nieprzyjaciela). Nie opracowano jeszcze systemu, który określać będzie w jakiej odległości lub po jakim czasie pocisk ma wybuchać. Obydwie części OICW kontrolowane są z jednego spustu. Zakłada się, że ostatecznie będzie pięciokrotnie skuteczniejszy i wydajniejszy w walce od najlepszych dzisiejszych karabinów. Specjaliści obawiają się jednak, że przy tym stopniu skomplikowania, broń tego rodzaju może okazać się zawodną. Testowana w 1998 r. wersja OICW była ciężka, miała masę 8,17 kg, planowano jej obniżenie do 6,85, a nawet 5,57 kgw wersji seryjnej (z 30 nab. magazynkiem 5,56 mm i 8 nab. magazynkiem 20 mm). Zasięg skuteczny: dla amunicji 5,56 mm — 400 m (planowano 1000 m), przy szybkostrzelności teoretycznej 700 strz/min. Zasięg granatnika: 400-480 m dla ognia powierzchniowego, a dla punktowego 150 m. Początkowo cena jednostkowa nowej broni miała zawierać się w przedziale 10-20 tys. USD (dla porównania M16A2 kosztował pod koniec lat 80. 586 USD), w 2004 r. koszt egzemplarza szacowano na 6500 USD, co nie stanowiło już wartości zaporowej. Wpierw planowano rozpoczęcie produkcji w roku 2004, pełne przezbrojenie pierwszej jednostki bojowej US Army miało nastąpić w 2006, lecz w marcu 2000 zdecydowano o przedłużeniu fazy badań (postanowiono m.in. że nowa broń będzie uzbrojeniem czterech z dziewięciu żołnierzy drużyny). W 2004 r. podzielono program OICW na:

[ 3 ] Także Wojsko Polskie od kilku lat pracuje nad podobnymi projektami. Pewne jest, że „kosmiczne patenty" trafią wpierw do rąk żołnierzy z jednostek specjalnych (GROM). Kiedy? Najwcześniej za kilkanaście lat...

[ 4 ] Okazały się też zdumiewająco skuteczne. Weterani „Pustynnej Burzy" ze 101 Dywizji Powietrzno-Desantowej wzięli udział w manewrach przeciwko plutonowi lądowych wojowników bez doświadczenia bojowego, którzy mieli za sobą tylko półroczne szkolenie w symulatorach i byli wyposażeni w DSSU. „Cyfracy" wygrali bezapelacyjnie.

[ 5 ] Okazało się, że ma lepsze charakterystyki - balistyka, działanie odłamkowe, szybkostrzelność — niż analogiczny amerykański granatnik podwieszany M203.

Produkowane są dwa rodzaje granatów do podstwolnika: WOG-25 z zapalnikiem o natychmiastowym działaniu, oraz jego modyfikacja (po uderzeniu w twardą powierzchnię odskakuje na wysokość około metra i dopiero eksploduje). Maksymalna donośność wynosi 400 m, promień rażenia odłamków do 10 metrów. AKM z podwieszonym granatnikiem waży ponad 5 kg.

[ 6 ] Zresztą do uzbrojenia wszedł w roku 1949... Prace nad karabinkiem rozpoczęto już na początku 1944 r. Pierwsze dwa wzory skonstruował (na bazie niemieckiego karabinu StG44) A. I. Sudajew. Równolegle działali inni konstruktorzy, wśród nich Michał Timofiejewicz Kałasznikow. Zbudowany przezeń w 1946 r. model karabinka pomyślnie przeszedł badania i stał się podstawą do ostatecznego opracowania wzoru broni, który został przyjęty pod nazwą 7,62 mm karabinek Kałasznikowa. W oryginale rosyjskim nosi on nazwę awtomat Kałasznikowa i stąd jego skrótowe oznaczenie AK.

[ 7 ] Przykładowo zaawansowane są testy OAVD (Off Angle Viewing Device). W wolnym tłumaczeniu ten akronim oznacza: urządzenie do obserwacji pod kątem ostrym. Jest to technologicznie prosta przystawka do standardowego celownika AUSTEYR która pozwala na skuteczne prowadzenie ognia zza rogu, kiedy strzelec nie wystawia się bezpośrednio na ostrzał. Wystarczy wychylić broń i pod kątem obserwować celownik, dzięki OAVD. Odrzut kalibru 5.56mm NATO jest wystarczająco słaby, aby pozwolić na w miarę celny ogień stosując tak nietypowe pozycje strzeleckie.

[ 8 ] Opracowane zostały granaty:

paliwowo-powietrzny (termobaryczny) — przeznaczony do niszczenia celów umocnionych.
strzałkowy — przeznaczony głównie do samoobrony. Pociski strzałkowe będą mogły bez problemu obezwładnić przeciwnika poprzez wystrzelenie na odległość 200 metrów nawet 17 igieł, które skutecznie zatrzymają wroga.
ćwiczebny.
odłamkowo-burzący — granat programowalny.
niezabijający.)