Na początek repetytorium z historii

Za dynastii Tang (618-907 n.e.) władza cesarzy chińskich sięgała po Morze Kaspijskie (Pe Hoj) Panowali nad ziemiami dzisiejszej Mongolii, Tuwy, Kazachstanu, Chakasji, Republiki Ałtaj, Tadżykistanu, Uzbekistanu. Kirgistanu i całego Dalekiego Wschodu. Zajmowały wiele milionów km2. Carska Rosja w ten czy inny sposób weszła w posiadanie blisko połowy terytorium chińskiego dopiero pod koniec XIX wieku. Atlasy historyczne są dostępne w ambasadach Chińskiej Republiki Ludowej na całym świecie. Podzielają tę opinię chińscy historycy. M.in. prof. Wang Ji Wej z Instytutu Nauki Społecznej w prowincji Hei Lung Kiang. Odkąd Tataro-Mongołowie za Czyngis Chana i jego następców władających Chinami jako dynastia Juan (1279-1368) ucywilizowali na swój sposób opanowaną przez Waregów wschodniosłowiańską dzicz minęło wiele wieków. Dla najeźdźców ze wschodu Wielki Step stanowił wspaniałą autostradę. Dysponowali wojennym know-how na ówczesnym najwyższym światowym poziomie. Dysponowali gazami bojowymi, rakietami i bronią psychotropową. W XIII wieku nosili jedwabną bieliznę przesyconą środkami odkażającymi. Warto odnotować że czterysta lat później królowie Francji do tępienia wszy jakie gnieździły się w ich perukach używali specjalnych złotych młoteczków. Imperium Mongołów zintegrowało politycznie ponad 1/5 ziemskiego globu na południe od wiecznej zmarzliny syberyjskich tundr. Oni też wprowadzili na ziemiach na których władali jednolity system administracyjny i prawo nazywane jasa. Posiadali znakomitą łączność w postaci poczty urtonowej, której relikty przetrwały do XIX w. Żadne imperium w dziejach nie panowało nigdy wcześniej ani później nad tak wielkimi obszarami i w żadnym nie panowała tak jak pod władaniem Mongołów powszechna religijna tolerancja.

Strategicznym jądrem tego imperium była Syberia odgraniczona na południu Wielkim Stepem który ciągnie się od brzegów Oceanu Spokojnego po węgierską pusztę. Dzięki niemu konne armie następców Czyngis Chana były w stanie niezwykle szybko i skutecznie opanowywać coraz to nowe obszary. Powierzchnia Syberii w zależności od przyjętego przebiegu jej granic wynosi od 10 do 12,7 mln.km2. Rozpoczyna się na dziale wodnym przebiegającym wzdłuż Uralu ca 1777 km na wschód od Moskwy.

Słowo sabir i seber łączono z etnonimami określającymi plemiona Hunów. Tunguskie sidur oznacza błoto, bagno, trzęsawisko a mongolskie sziber lub sziwir zarośla nad rzekami, buriackie zaś sibjer groźnego psa a sabr sibr lub subr szarego wilka darzonego szczególną estymą przez ludy tureckie i Czeczeńców. Po mongolsku moskwa to strumień płynący przez bagna.

***

W IV i III wieku p.n.e. sarmackie koczowiska znajdowały się na zachód od doliny rzeki Ural stanowiącej umowną granicę Azji i Europy/ Warto pamiętać, że zajmująca obszar równy połowie Polski część Kazachstanu leży jednak na naszym kontynencie.

Coraz częściej przy herbacianych rozmowach w tym kraju można usłyszeć, że większość nazw syberyjskich miast i rzek ma tureckie korzenie. Omsk to "dużo śniegu", Orienburg "miasto które leży niżej" Orzeł-"erjoł" to "droga w górę" Tiumeń-to „nizina" a Saratow to Sar-at czyli "żółty koń". Pod koniec naukowo-lingwinistycznej debaty zebrani dochodzą zwykle do zgodnego wniosku, że nazwę stolicy groźnego północnego sąsiada nadali po zdobyciu ich przodkowie, sojusznicy Czyngischana.

Bo "moskoo to po kazachsku oznacza … "dużo pijanych" (!!!)

***

A.D.2009 Rosja jest nadal krajem kolonialnym. Tak uważa większość mieszkańców Azji Dopiero pod koniec XVI w. Rosjanie w pogoni za futrami zajmują dorzecze Obu, Jeniseju i Leny. W 1665 r. pierwszy warowny ostróg nad Amurem w na ruinach mandżurskiego Ałbazino wzniosła wataha zbuntowanych jeńców wziętych do niewoli w czasie wojen z Rzeczpospolitą. Na jej czele stał Nicefor Czernichowski Ostróg nazwał Jaksą od herbu swojej rodziny. Używał pieczęci z koronowanym orłem mającym w lewo odwróconą głowę. Nawiązanie do polskiej tradycji heraldycznej. Traktat w Nerczyńsku kończący pierwszy konflikt rosyjsko-chiński podpisano 28 sierpnia 1689 Dalsza ekspansja Rosji w kierunku Morza Ochockiego i Sachalinu wydała się być zablokowana. Dopiero 170 lat później car rosyjski wykorzystując postępujący upadek dynastii mandżurskiej traktatem w Aiguniu (28 maja 1858) wymusił oddanie mu we władanie północnego dorzecza Amuru. W 1860 zajęto Primorski Kraj. W 1881 r. Wschodni Kazachstan. W 1898 r. półwysep Kwantung a w 1911 r. Urianchajski Kraj. Każdy z zaborów miały na wieki utrwalać traktaty. W dziejach Chin uzyskały miano: Nierównoprawne.

See comments (8)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Witold Stanisław Michałowski Pisarz, podróżnik, niezależny publicysta, inżynier pracujący przez wiele lat w Kanadzie przy budowie rurociągów, b. doradca Sejmowej Komisji Gospodarki, b. Pełnomocnik Ministra Ochrony Środowiska ZNiL ds. Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery Karpat Wschodnich; p.o. Prezes Polskiego Stowarzyszenia Budowniczych Rurociągów; członek Polskiego Komitetu FSNT NOT ds.Gospodarki Energetycznej; Redaktor Naczelny Kwartalnika "Rurociągi". Globtrotter wyróżniony (wraz z P. Malczewskim) w "Kolosach 2000" za dotarcie do kraju Urianchajskiego w środkowej Azji i powtórzenie trasy wyprawy Ossendowskiego. Warto też odnotować, że W.S.M. w roku 1959 na Politechnice Warszawskiej założył Koło Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli.   Biographical note  Number of texts in service: 49  Show other texts of this author  Newest author's article: Kaukaz w płomieniach