Gwiazdą na koniec swego dzieła Scruton uczynił Sartre’a, którego uważa za geniusza, choć geniusza zła i nicości. Uważa Sartre’a za rodzaj idealistycznego augustiańskiego abnegata i pustelnika, wojującego z konformizmem i cielesnością, w pogoni za wyśnioną autentycznością bycia dla siebie. Według Sartre’a świat zmusza nas do ciągłego udawania, że jesteśmy czymś czym nie jesteśmy ^{[ 164 ]} i nie dopuszcza do siebie myślenia, że wolność transcendentalna może sprowadzać się do obiektywnej moralności (jak u Kanta), lub, że może jej w ogóle nie być. Sartre uważał, że władze ZSRR powinny pozwolić ludziom wybrać samodzielnie komunizm, a nie ich zmuszać, bo uważał, ze komunizm jest najlepszym wyborem i mogliby oni to zrozumieć ^{[ 165 ]}. Sartre uważał, że prawdziwy intelektualista musi wyrzec się własnej klasy — tj. drobnomieszczaństwa, komunizm popierał aż do informacji uzyskanych od uciekinierów z komunistycznego Wietnamu, wtedy pojednał się ze swym dawnym przyjacielem Aronem.

Zabawne jest przy całej krytyce lewicy to, że Scruton nie widzi podobieństw socjalizmu z religią, lecz co najwyżej uważa socjalizm za odpowiednik religii. A przecież wyzwolenie ludzkości od wszelkiej uciskającej ją nienaturalnej władzy postulowali już chrześcijańscy mnisi jak Campanella, albo kwietysta Fenelon. Zarzuca socjalistom lęk przed innymi i paranoję, ale czy to nie ta sama paranoja, która powoduje iż konserwatyści tak często popadają w samozadowolenie autochtonów i ksenofobię. Widzi, że Weber uważał socjalizm za wymagający jeszcze większej biurokracji niż kapitalizm i uznawał monopol za przemoc dla pańśtwa ^{[ 166 ]}, jak Marx szukał ukrytych mechanizmów, ale czy to nie konserwatyści nie wymyślili spiskowe teorie dziejów (np. Barruel), tak żywotne, że do dziś bredzi się o iluminatach, których przecież rząd katolickiej Bawarii wymordował jeszcze w wieku XVIII. Dla socjalisty zdaniem Scrutona oczywiste jest, że system społeczny nie jest produktem lecz producentem ładu, ale czy liberalizm i konserwatyzm także nie patrzą w ten sposób na system polityczny? Prawdą jest natomiast że te dwie ideologie uznają mobilność społeczną za słabość elity, a nie za jej siłę, czego nie rozumieją socjaliści ^{[ 167 ]}. Socjaliści nie rozumieją też znaczenia dobrowolnych związków społecznych, oddolnych inicjatyw i samorządów, wszystko to zaliczając do państwa ^{[ 168 ]}, i podsycają nastrój gniewu, wybierając tylko te teorie społeczne, które mogą ten gniew „uprawomocnić". Scruton uważa socjalizm za religię ludzi zbyt dumnych by uznać cnotę pokory ^{[ 169 ]}, znów jako chrześcijanin nie umie dostrzec, że religia klasyczna tylko udaje pokorę; w końcu, jak słusznie zauważył Bill Maher — pokora nie ma nic wspólnego z przekonaniem wielu obywateli USA, iż Jezus przyjdzie znów na ziemię ZA ICH ŻYCIA by z nimi pogadać. Nie zauważa też Scruton, że komuniści nie robią nic innego niż robiła inkwizycja; tłumią dyskusję, lub kreują fasadową dyskusję, utrwalają dogmaty itd. Musiałby uważniej poczytać Misesa. Scruton utożsamia zdolność Zachodu do trzeciościwiatowej samokrytyki za dowód niewinności ^{[ 170 ]}, chyba nadto jest przekonanie to nasączone przekonaniem o słuszności pokory i aksjomatem spowiedzi. Scruton zauważa, ze zbrodnie i błędy Stalina jednak przekonują socjalistów by się od nich odciąć, podczas gdy błędy chrześcijan z przeszłości nie osłabiają religii ^{[ 171 ]}, i nie zauważa, ze to czyni religię groźniejsza i bardziej betonową niż marksizm, który właśnie zachowuje tu resztki przyzwoitości. Czy przekonanie socjalistów, że lud MUSI być rewolucyjny, nie jest tym samym, co przekonanie katolików, że lud jest BOŻY i obdarzony łaską? Socjalizm nie jest, moi zdaniem substytutem religii, on jest religią — reprezentuje to samo religijne podejście do słowa pisanego i pogardę dla faktów jak chrześcijaństwo czy islam.

Nie brałbym się za napisanie tak długiej recenzji krytycznej, gdybym nie był przekonany, że nie warto Scrutona czytać, jednakże uważałem za stosowne przestrzec przed propagandą konserwatysty, którego z socjalistami łączy wiele więcej niż sam jest skłonny przyznać, a jest skłonny przyznać się do dość daleko idących wniosków, a wszystko to przeciw nam — liberałom.

Comment on this article..   See comments (3)..

Send text to e-mail address..

Print-out version..    PDF    MS Word

Piotr Napierała Urodzony w 1982r. w Poznaniu - historyk; zajmuje się myślą polityczną oświecenia i jego przeciwników i dyplomacją Francji i Anglii XVIII wieku, a także kwestiami związanymi z ustrojem państw (Niemcy, Szwecja, W. Brytania, Francja) w tej epoce.  Private site  Number of texts in service: 74  Show other texts of this author  Newest author's article: Bernard-Henri Lévy American Vertigo